Ο τελευταίος των Ταναρού

 

Βρέθηκε νεκρός ο πιο μόνος άνθρωπος του κόσμου, στις 23 Αυγούστου 2022, έξω από μια από τις καλαμένιες καλύβες του.

Σύμφωνα με τον ειδικό στις ιθαγενείς φυλές κ. Σάντος, το σώμα του βρέθηκε ξαπλωμένο ανάσκελα σαν να κοιμάται, αρκετές εβδομάδες μετά τον θάνατό του.

Είχε φροντίσει να νεκροστολίσει τον εαυτό του με φτερά εξωτικών πουλιών, όπως πιθανότατα έκαναν στη φυλή του, και είχε ξαπλώσει ήσυχα περιμένοντας τον θάνατό του όταν αισθάνθηκε πως φτάνει. Έφυγε από φυσικά αίτια από τον κόσμο από τον οποίο πέρασε σε λάθος εποχή, όπου περπάτησε και είδε το φως του ήλιου και των αστεριών για περίπου 60 χρόνια, τα 26 από τα οποία ολομόναχος. Τι να σκέφτηκε άραγε όταν για τελευταία φορά σήκωσε τα μάτια του έτσι ξαπλωμένος στον ουρανό, ποια ανάμνηση, ποια εικόνα, ποιο άγγιγμα;

Ήταν ο τελευταίος επιζών από μια από τις τελευταίες φυλές τις Βραζιλίας που δεν έχουν έλθει σε επαφή με σύγχρονους ανθρώπους, στην προστατευμένη περιοχή των ινδιάνων Tanaru στην πολιτεία της Ροδόνια, στα σύνορα με τη Βολιβία.

Η πλειονότητα της φυλής του δολοφονήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του '70 από γαιοκτήμονες που εποφθαλμιούσαν τη γη των ιθαγενών. Το 1995 είδε τα έξι εναπομείναντα μέλη της φυλής του να δολοφονούνται από παράνομους μεταλλωρύχους και απόμεινε αυτός ο τελευταίος επιζών. Έκτοτε ζούσε σε πλήρη απομόνωση.

Το Συμβούλιο για τις Ιθαγενείς Φυλές της Βραζιλίας έμαθε την ύπαρξή του το 1996 και παρακολουθούσε την προστατευόμενη περιοχή στενά για την ασφάλειά του.

Απέφυγε κάθε επαφή με τον έξω κόσμο και μόνο φευγαλέα τραβήχθηκε σε ένα βίντεο το 2018 από ειδικούς που περιπολούσαν για την προστασία του. Έτσι δεν γνωρίζουμε τι γλώσσα μιλούσε η φυλή του ούτε θα μάθουμε ποτέ.

Ήταν γνωστός ως ο άνθρωπος της Τρύπας, γιατί έσκαβε τρύπες στο έδαφος είτε για να παγιδεύσει άγρια ζώα για την τροφή του είτε ως κρυψώνες για τον ίδιο. Σε όλες τις καλαμένιες καλύβες που έχτισε τα χρόνια αυτά υπήρχε επίσης μια οπή τριών μέτρων στο έδαφος. Πιθανόν εκτός από παγίδες ή κρυψώνες, λένε οι ειδικοί, να είχαν κάποια συμβολική ή μεταφυσική σημασία για αυτόν τον άνθρωπο, που μόνος του ήταν ένας πολιτισμός, ο οποίος πήρε χιλιάδες χρόνια για να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί στο απρόσιτο τροπικό δάσος.

Στοιχεία που συγκεντρώθηκαν με τα χρόνια δείχνουν πως φύτευε καλαμπόκι και μανιόκα και συνέλεγε μέλι και φρούτα, όπως παπάγιες και μπανάνες. Δεν είχε όμως κανέναν να θρέψει εκτός από τον εαυτό του. Ούτε κανέναν να αποχαιρετίσει και να του κλείσει τα μάτια ή να του τραγουδήσει κάποιον ρυθμό κάτω από τα πανάρχαια δέντρα όταν ήρθε η ώρα του. Για εμάς, όπως ίσως και για τον ίδιο, ήταν σαν να είχε ήδη φύγει όταν σφαγιάστηκε η φυλή του, οι συγγενείς και οι αγαπημένοι του.

Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Βραζιλίας οι Ινδιάνοι έχουν δικαίωμα στη γη τους. Η πρόσβαση στην έκταση που κατοικούσε, γνωστή ως περιοχή των Tanaru, επιφάνειας 8.070 εκταρίων, ήταν απαγορευμένη από το 1998 και μετά. Ήταν όμως πολύ αργά πια για τους Tanaru.

Η γη τους απόμεινε περικυκλωμένη από αδηφάγους γαιοκτήμονες, οι οποίοι είχαν από την αρχή εκφράσει την οργή τους που είχαν αποκλειστεί από τη γη των Ταναρού.

Το 2019 ένα φυλάκιο της Υπηρεσίας προστασίας τους έγινε αντικείμενο βανδαλισμών και αφέθηκαν κάλυκες όπλων ως απειλή για τον τελευταίο των Ταναρού και τους φύλακες που τον προστάτευαν. Η προστασία ανανεώνεται κάθε κάποια χρόνια, δεν είναι μόνιμη, και για να συμβεί αυτό πρέπει να τεκμηριωθεί πως υπάρχουν ακόμη Ιθαγενείς. Μετά τον θάνατό του ομάδες για τα δικαιώματα των Ιθαγενών ζητούν την ανακήρυξη μόνιμης προστασίας της περιοχής. Εάν δεν γίνει αυτό, θα είναι το σήμα ότι με τον θάνατό τους η γη τους παραδίδεται στα αρπακτικά. Είναι αυτό το ιδανικό κίνητρο για την εξολόθρευση και των υπολοίπων 240 φυλών στη Βραζιλία, η επιβίωση πολλών από τις οποίες απειλείται. Καθώς αγρότες, οικιστές, παράνομοι μεταλλωρύχοι διεισδύουν στα εδάφη τους.

Ο κόσμος μας γίνεται όλο και πιο μικρός. Απομένει όλο και πιο μόνος. Λιγοστεύει όσο οι φυσικές μας μνήμες, οι γλώσσες, οι μουσικές, οι δοξασίες, οι γνώσεις, οι ευαισθησίες των πολιτισμών του είδους μας φθίνουν και σβήνουν, αφήνοντας μόνο κάποια ψηφιακά ίχνη που θα σβήσουν κι αυτά μόλις σβήσει το ρεύμα. Οι αρχαιολόγοι του μέλλοντος ίσως δεν θα έχουν να ανακαλύψουν και να ανασυνθέσουν μήτε γλώσσες, μήτε μουσικές.

Καμιά φορά αισθάνομαι, όπως υποθέτω αρκετοί από εμάς, καθείς και η χαμένη φυλή του, όλο και πιο πολύ, σαν τον τελευταίο των Ταναρού.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος

πηγή πληροφοριών BBC

Της Παναγίας

 

Η Παναγιά είναι η μόνη θηλυκή λατρεμένη "θεότητα" του Αβραμικου πανθέου στους τρεις μεγάλους μονοθεϊσμούς, τον εβραϊκό, τον μουσουλμανικό, τον χριστιανικό.

Από τους τρεις Αβραμικούς κλάδους με τα άπειρα παρακλάδια και τάσεις μόνο ο Μεσόγειος χριστιανισμός έδωσε χώρο για τη λατρεία της Μεγαλόχαρης. Παρότι δεν είναι η ίδια θεά αλλά θνητή, πεθαίνει κι ανεβαίνει στους ουρανούς κατόπιν, η λατρεία της, που εγκαθιδρύθηκε κι επεκτάθηκε πολύ αργότερα από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, αναγέννησε και συνόψισε σε ένα πρόσωπο, μητέρα, γυναίκα, κόρη, αδελφή, όλες τις θηλυκές εκφάνσεις του συλλογικού ασυνείδητου.

Έγινε ο σεπτός καθρέφτης των θηλυκών θεοτήτων που προϋπήρχαν στη Μεσόγειο κι αργότερα σε όλο τον χριστιανικό κόσμο πέραν της Ευρώπης, κυρίως στη Λατινική Αμερική φερμένη από τους Ισπανούς, τους Ιταλούς και τους Πορτογάλους, αλλά και κάμποσους Έλληνες. Στα βόρεια χριστιανικά κλίματα, τον προτεσταντικό βορρά που υιοθέτησε έναν πολύ πιο βιβλικό κι αυστηρό χριστιανισμό, η λατρεία της δεν είχε την ίδια επιτυχία.

Στον νότο ήταν που κυρίως απορρόφησε τα θηλυκά χαρακτηριστικά των προγενέστερων θεοτήτων όσο μπορούσαν να εκφραστούν στον κόσμο του τριαδικού Θεού Πατριάρχη: τη συμπόνια, την ενσυναίσθηση, τη θαλπωρή, τη φροντίδα για όλους. Όχι απροσδόκητα τη δύναμη της θηλυκότητας επίσης, θεότης πανίσχυρη όσο κι εύθραυστη. Αν και λίγο ζηλιάρα, καμία άλλη γυναίκα δεν επιτρέπει να εισέλθει στο περιβόλι της στο Άγιον Όρος, περιέχει μια ανθισμένη κοιλάδα γεμάτη απέραντη συγχώρεση και κατανόηση. Μια θηλυκότητα ταυτόχρονα ανέγγιχτη, αεί παρθένος και ταυτόχρονα ζεστή και προσιτή σαν γυναικεία αγκαλιά, άρωμα, πνοή. Τοπική - παντού και για καθέναν υπάρχει μια Παναγιά, του βουνού, της θάλασσας, των αγροτών, των λουλουδιών, των ναυτικών, των προσφύγων, των κατατρεγμένων... Οικουμενικά λαϊκή στις αμέτρητες μεταμορφώσεις της στα όνειρά μας.

Ήταν γύρω από την παγανιστική Μητέρα Μεσόγειο που άνθισε κι ανθίζει η λατρεία της, όπως της Γης, της Δήμητρας, της Αρτέμιδος, της Αθηνάς, της Ήρας και ίσως με κάτι απροσδιόριστο από την Αφροδίτη Ουρανία: έγινε η Φάτιμα στην Πορτογαλία, η Virgen del Rocio στην Ανδαλουσία, η της Λούρδης στη Γαλλία, η Ιταλική πανταχού παρούσα Μαντόνα, η Ελληνίδα Παναγιά. Στην Ελλάδα ειδικώς κάλυψε με τη χλωμή μορφή της τη λάμψη των άλλων θεϊκών μορφών, τόσο που έγινε αυτή ένα από τα δύο σύγχρονα ελληνικά επιφωνήματα κάθε στιγμής "Παναγία μου!" που μαθαίνουν οι αλλοδαποί φίλοι μας πρώτο πρώτο. Το άλλο δεν είναι της παρούσης.

Παρηγοριά και καταλλαγή. Επίκληση στις δύσκολες στιγμές αλλά και στη χαρά. Ένα βαθύ μυστικό όλοι έχουμε να της ψιθυρίσουμε στις προσευχές μας σε ένα ξωκλήσι ή στις μοναχικές μας στιγμές, στους αναστοχασμούς, στις χαρές και στις λύπες μας, τότε που ομολογούμε τα πιο κρυφά.

Ή να την ξεστομίσουμε απ' τα σπλάχνα μας μέσα, όπως αυτή τον γιο της με τον πιο βαθύ αναστεναγμό, που μπορεί να κουβαλάει σε δύο λέξεις τον μεγαλύτερο καημό, πόνο, προσδοκία, χαρά, έρωτα, ελπίδα, ανακούφιση, απελευθέρωση, κάθε τέλος μας κι αρχή. Σαν ανδαλουσιάνικη saeta ή ανατολίτικος μανές, που αναβλύζουν θαυματουργά από έναν μεταφυσικό τόπο όπου συναντιέται το λογικό και η καρδιά, δύο λέξεις που λένε τα πάντα όλα μας χωρίς να παραλλάσσουν "αχ Παναγιά μου!".

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος

Εκλογικός κύκλος και πρόωρες εκλογές

Δεν είναι ούτε υγιές ούτε παραγωγικό για μια δημοκρατία να μην τηρείται σχεδόν ποτέ ο εκλογικός κύκλος. Ακόμη περισσότερο όταν οι εκλογές γίνονται σε στιγμή συναισθηματικής φόρτισης με αφορμή ένα μονοθέμα, ένα σκάνδαλο, σήμερα την παρακολούθηση, άλλοτε το Βατοπέδι, όποιο και να είναι αυτό.

Δεν ήταν καθόλου καλή η διαδικασία και γι' αυτό ούτε το αποτέλεσμα των πρόωρων εκλογών του 2009, που έγιναν βιαστικά από τον τότε Πρωθυπουργό Καραμανλή, με κεντρικό θέμα το "σκάνδαλο" του Βατοπεδίου αντί για την οικονομική διαχείριση και τη χρεοκοπία. Αναπόφευκτα, η κυβέρνηση που εξελέγη ήταν απονομιμοποιημένη να λάβει τα μέτρα που έπρεπε, γιατί ο απολογισμός της προηγούμενης και οι προτάσεις των κομμάτων δεν είχαν γίνει. Ο πολίτης δεν είχε καταλάβει πόσο μεγάλο ήταν το πρόβλημα και τις επιλογές που είχε μπροστά του.

Πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα στο πολιτικό μας σύστημα εάν ο πρώην πρωθυπουργός αναλάμβανε να διαχειριστεί την κρίση που δημιουργήθηκε. Και εξηγούσε στον λαό την κατάσταση.

Στον απλό πολίτη όλα φαίνονταν παράλογα, γιατί κανείς δεν είχε βρεθεί στην υποχρέωση να του πει την αλήθεια. Κυρίως μάλιστα αυτός επί της ηγεσίας του οποίου προκλήθηκε η χρεοκοπία.

Ο επόμενος Πρωθυπουργός, έφτιαξε μια κυβέρνηση Φρανκεστάιν, μαζεύοντας μερικούς παλιούς και νέα τεφαρίκια από εδώ κι από εκεί, σε ένα κόμμα που με τα χρόνια είχε γίνει επίσης κόμμα του Φρανκεστάιν. Με αυτήν προσπάθησε να χειριστεί την πρώτη χρεοκοπία της χώρας μετά από δεκάδες χρόνια. Κόπηκαν οι ραφές και διαλύθηκε στα εξ ων συνετέθη.

Σύρθηκε όσο κράτησε, απέναντι στην οπορτουνιστική αντιπολίτευση του Σαμαρά, στο άλλο κόμμα του Φρανκεστάιν, στον πανικό του προέκυψε μια ιδέα για ένα σκανδαλώδες δημοψήφισμα, το οποίο τα στελέχη του ευτυχώς απέτρεψαν, συνεργάστηκε τελικά με την αντιπολίτευση, έβαλαν έναν σοβαρό άνθρωπο Πρωθυπουργό, τον Λουκά Παπαπαδήμο, που όμως του τράβηξαν και τα δυο κόμματα το χαλί στην πιο κρίσιμη περίοδο. Για να ξαναγίνουν εκλογές και τελικά να εκλεγεί πρώτα Πρωθυπουργός αφομοιώνοντας το κύριο κόμμα της κεντροαριστεράς, λόγω της κρισιμότητας της κατάστασης, ο κύριος Σαμαράς. Κι έπειτα, όταν τελικά κι αυτός κατέρρευσε, όπως κατέρρευσε, καταλήξαμε να εκλεγεί ο λαϊκισμός του κ. Τσίπρα στην εξουσία και να κάνει ανενδοίαστα το σκανδαλώδες δημοψήφισμα που είχε αποτραπεί λίγο καιρό νωρίτερα, για να αντιμετωπίσει το κόμμα του και τις ψευδείς προσδοκίες που είχε ο ίδιος καλλιεργήσει. Του οποίου το αποτέλεσμα αναγκάστηκε να ανατρέψει ο ίδιος με νέες πρόωρες εκλογές, ώστε να επαναφέρει τη χώρα σε κάποια ομαλότητα και να μην του σκάσει στα χέρια.

Η κυβέρνηση μετά από αυτό εξάντλησε σχεδόν την τετραετία της. Στο διάστημα αυτό έκανε πάρα πολλά πράγματα με τα οποία διαφωνώ. Όμως εφάρμοσε ένα πρόγραμμα, αρκετά πλήρως, αυτό που συμφώνησε με τους δανειστές. Πέτυχε και κάποια, ελάχιστα, που συνέβαλαν στη βελτίωση της θέσης της χώρας και τα δικαιώματα των πολιτών της. Έκανε σοβαρότατες πατάτες, το Μάτι, την Νοβάρτις. Και για τα μεν και για τα δε κρίθηκε. Επιτυχίες και αποτυχίες. Όπως κρίθηκε.

Για τους ίδιους λόγους δεν νομίζω ότι οι εκλογές εν θερμώ για ένα κυρίαρχο θέμα, εάν δεν είναι ζήτημα για το οποίο χρειάζεται νέα νομιμοποίηση μια πλειοψηφία, υπήρξαν ποτέ παραγωγικές. Οι πολίτες δεν έχουν χρόνο να κρίνουν το σύνολο του έργου, να θυμηθούν επιτυχίες και αποτυχίες, υποσχέσεις και έργα. Κυρίως δεν τους δίνεται η ευκαιρία να επιλέξουν για το μέλλον από την αντιπαράθεση ιδεών και προγραμμάτων των κομμάτων. Να κατανοήσουν την πραγματικότητα στα αλήθεια!

Ψηφίζουν χωρίς σκέψη υπό το κράτος του θυμού, της βιασύνης και της συναισθηματικής φόρτισης.

Γι' αυτούς τους λόγους νομίζω ότι και η παρούσα κυβέρνηση πρέπει να έχει το κουράγιο να ολοκληρώσει τον τετραετή κύκλο της. Να βελτιώσει τη δημοκρατία με αυτό. Θα είναι μεγάλη προσφορά.

Να δώσει χρόνο ώστε οι πολίτες να συζητήσουν τον απολογισμό της. Τα σημαντικά θετικά που πέτυχε, τα έκτακτα που αντιμετώπισε, αυτά που δεν κατόρθωσε ή δεν επιδίωξε σε σχέση με το πρόγραμμά της, τα μικρά και μεγαλύτερα λάθη και τις παραλείψεις της, όπως το -σημαντικό- τωρινό με την ΕΥΠ.

Κυρίως όμως να ξεδιπλώσουν όλες οι παρατάξεις με ψυχραιμία το πρόγραμμα και τις προτάσεις τους για την επόμενη τετραετία.

Να ψηφίσουν οι πολίτες όπως πρέπει για το μέλλον, όχι το παρελθόν. Να γίνει συζήτηση προς τα πού θέλουμε να κινηθεί η χώρα για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, και ρεαλιστικά μέχρι πού μπορεί να φτάσει. Δημόσιος διάλογος. Αντιπαράθεση προτάσεων.

Ο κ. Μητσοτάκης φυσικά θα αντιμετωπίσει έντονη αντιπολίτευση από τον κ. Ανδρουλάκη. Ας το αποδεχθεί και, κυρίως, ας το αποδεχτούν οι οπαδοί και οι φίλοι του. Ας μην επιχειρούν να απαξιώσουν τον αντίπαλο με ανόητες προσωπικές επιθέσεις.

Βάλσαμο είναι αυτό για τη Δημοκρατία. Χρειάζονται δυο εναλλασσόμενοι πόλοι σταθερότητας. Δεν φτάνει ένας. Όταν έρθει η ώρα να αφήσει την Κυβέρνηση, είναι σημαντικό ποιος θα είναι αξιωματική αντιπολίτευση για να αναλάβει. Φυσικά δεν είναι καθόλου υποχρεωτικό, όπως το αντιμετωπίζουν μερικοί, να συγκυβερνήσει το ΠΑΣΟΚ με τη ΝΔ. Ούτε και αναγκαίο είναι να μη γίνει. Ούτε είναι το μόνο βιώσιμο σχήμα.

Αυτό θα το κρίνουν τελικά οι πολίτες. Ανάλογα τα αποτελέσματα όταν γίνουν εκλογές και το εκλογικό σύστημα που θα τα μετασχηματίσει σε έδρες. Τις προτάσεις, τις θέσεις, τις συγκλίσεις και τις εναλλακτικές τους.

Το βασικό είναι να περιοριστεί ο χώρος του λαϊκισμού, τόσο στα αριστερά όσο και στα δεξιά.

Αυτό μπορεί να γίνει μόνο όταν τα δυο κόμματα-κορμοί της Δημοκρατίας, αυτό που αντιπροσωπεύει την Κεντροαριστερά και αυτό που αντιπροσωπεύει την Κεντροδεξιά, συγκρούονται και εναλλάσσονται. Όχι όταν συγκυβερνούν. Αυτό πρέπει να είναι η εξαίρεση, όχι ο κανόνας. Τουλάχιστον σε ένα σύστημα ενισχυμένης αναλογικής. Γιατί τότε η αντιπολίτευση περνάει στα χέρια τσαρλατάνων. Τους τσαρλατάνους, τύπου ΣΥΡΙΖΑ, ή Καμμένους, ή Βελόπουλους κοκ. Τα ρεύματα που εκφράζουν όμως οι Τσαρλατάνοι είναι υπαρκτά. Οφείλουν τα σοβαρά κόμματα να τους αφομοιώσουν καταλλήλως και ενδεχόμενα να συγκυβερνήσουν με κάποιους από αυτούς, εάν είναι αναγκαίο, αλλά από θέση ισχύος.

Δεν έκανε κακό στην Ισπανία η συγκυβέρνηση Σοσιαλιστών-Ποδέμος, ούτε η αντίστοιχη στην Πορτογαλία. Οι σοσιαλιστές όμως ήταν σε θέση ισχύος. Και περιόρισαν τους καιροσκοπισμούς. Δεν ήταν το μικρό κόμμα. Μειώθηκε έτσι η επιρροή των Ποδέμος.

Θα τους διαδεχτεί πιθανότατα η Κεντροδεξιά. Που ξαναβρίσκει τις δυνάμεις της από τα λάθη, τις παραλείψεις αλλά και την έλλειψη νέων ιδεών από τους σοσιαλιστές. Με ισχυρό εταίρο το κεντροδεξιό κόμμα και όχι τη λαϊκίστικη και πιο ακραία δεξιά.

Θετικό θα είναι επίσης. Οι "καλοί" και "σοβαροί", για να τους ακολουθήσουν περισσότεροι, δεν πρέπει να βρίσκονται μαζί αλλά απέναντι.

Να προτείνουν διαφορετικούς κατά τι δρόμους. Να αντιπαρατίθενται έντονα. Να αισθάνεται ο πολίτης ότι είναι διαφορετικοί. Πως οι διαφορετικές επιλογές που προτείνουν είναι ρεαλιστικές και υπαρκτές. Ενώ να μη βάζουν στην αντιπαράθεσή τους αυτά που είναι δεδομένα και απαραίτητα για όποια κατεύθυνση: την επιδίωξη οικονομικής σταθερότητας και τη διεθνή θέση της χώρας. Να αντιπαρατίθενται σε όλα τα άλλα που τους χωρίζουν.

Από αυτή την άποψη, στη σωστή κατεύθυνση είναι το ανέβασμα των τόνων από τον κ. Ανδρουλάκη απέναντι στη ΝΔ και η άρνηση να γίνει εκ προοιμίου και αυτοκτονικά το μικρό κεντροαριστερό κόμμα που στηρίζει τη ΝΔ όποτε δεν έχει πλειοψηφία.

Ο κ. Ανδρουλάκης επιδιώκει τη θέση της Αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ευχόμαστε να τα καταφέρει. Θα είναι καλό για τον τόπο. Καλό για τον ίδιο και το κόμμα του, θα μπορεί να ηγηθεί συντομότερα ή πιο αργά μιας σοβαρής κυβερνητικής πλειοψηφίας. Καλό και για την όποια κυβέρνηση έχει απέναντί του. Οι αγορές και οι πολίτες επενδύουν σε μια χώρα που ξέρουν πως αυτός που θα έλθει μετά δεν θα πισωγυρίσει τη χώρα. Δεν θα θέσει σε κίνδυνο τα βασικά. Καλή αντιπολίτευση θα είναι και η ΝΔ.

Στη σωστή κατεύθυνση είναι και η επιμονή του Πρωθυπουργού ότι θα ολοκληρωθεί κανονικά ο εκλογικός κύκλος και η Κυβέρνηση θα κριθεί από το έργο της (αρνητικά / θετικά) και κάθε κόμμα από τις προτάσεις του για την επόμενη τετραετία. Όχι από ένα συγκυριακό γεγονός ή ένα σκάνδαλο. Ελπίζω να μην αλλάξει γνώμη.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος