Η βίαιη ιστορία της βεβαιότητας

graffiti του Banksy στη λωρίδα της Γάζας 

Λίγη σκέψη, ελάχιστη γνώση, μηδαμινή ενσυναίσθηση, καθόλου ανθρωπιά!

Είμαστε αδύναμοι απέναντι στις απλουστεύσεις και τις φοβίες. Αυτό το συμπέρασμα συνάγω, όχι χωρίς θλίψη και μια αίσθηση προσωπικής αδυναμίας και κούρασης,  από τις οπαδικές στάσεις στο θέμα του Ισραήλ και των Παλαιστινίων.  Ακόμη και άνθρωποι του (υποτίθεται) σκεπτόμενου και μετριοπαθούς χώρου, αδυνατούν να διακρίνουν τις αποχρώσεις.  Κινούνται περισσότερο από τις φοβίες τους και τις αντιπάθειες παρά από τη συμπαράσταση και την ενσυναίσθηση  (empathy).  Μηχανικά. Σαν ρομπότ, χωρίς καν τεχνητή νοημοσύνη.

Φοβόμαστε Ισλάμ.
Ισραήλ καλό και αμυνόμενο.  Πολλοί και κακοί Άραβες. Με αυτοδίκαιο δικαίωμα να έχει πρωτεύουσα την Ιερουσαλήμ ολόκληρη (!). Κι ας είναι η Ιερουσαλήμ πρωτεύουσα και ιερή πόλη τριών θρησκειών. Κι ας ανήκε σε δυο κράτη. Κι ας εξοντώνει  παιδιά κι ας  βομβαρδίζει σπίτια. Κι ας έχει αποκλείσει σαν ποντίκια σε μια ανοιχτή φυλακή, μια στενή λωρίδα στην ακρούλα της Μεσογείου,  εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους στη Γάζα, απ' όπου δεν μπορούν να πάνε πουθενά. Μήτε στην Αίγυπτο, μήτε στο Ισραήλ, μήτε στη θάλασσα. Κι ας εφαρμόζει τη σταλινική πολιτική της συλλογικής ευθύνης και του μαζικού τρόμου, που ριζοσπαστικοποιεί. Κι ας έχει καταλάβει τα εδάφη των Παλαιστινίων στη Δυτική όχθη και τη μισή Ιερουσαλήμ και το Γκολάν. Και ας τα εποικίζει δια της βίας . Κι ας διώχνει τους κατοίκους και ιδιοκτήτες με μεθόδους παρόμοιες με της Κεμαλικής Τουρκίας στην Κωνσταντινούπολη τους Έλληνες. Κι ας υπάρχουν οι υπερορθόδοξοι εβραίοι, με τα μαχαίρια και τον ακραίο εθνικισμό. Κι ας έχει παρανόμως πυρηνικά όπλα.

Φοβόμαστε Ισραήλ κι Εβραίους κι Αμερικάνους.
Όλοι καλοί οι Παλαιστίνιοι και κακοί οι παλιοεβραίοι. Κι ας αρνήθηκαν οι Άραβες γείτονες να συμβιβαστούν με την ύπαρξη του Ισραήλ στα αρχικά του σύνορα, όταν μαζεύτηκαν οι επιζήσαντες από τους Ναζί κι έφτιαξαν ένα κράτος, όπως μπορούσαν,  με τον όρκο ποτέ να μην αφήσουν να τους ξανασυμβεί αυτό το τρομερό που τους συνέβη. Κι ας μην καλοδέχτηκαν τους εβραίους μετά τον πόλεμο. Κι ας προσπάθησαν οι γείτονες να το εξαφανίσουν κάμποσες φορές. Κι ας υπάρχουν εξτρεμιστικές οργανώσεις εντός τους, που ανατινάζονται στα καφενεία του Τελ Αβίβ. Κι ας ήταν αυτό το κράτος του Ισραήλ ανοιχτό και φιλελεύθερο τόσα χρόνια, με πρωτοποριακές κοινοτικές οργανώσεις, τα κιμπούτς. Κι ας έχει ένα σημαντικό ειρηνιστικό  κίνημα και κατορθώνει να διατηρεί μια σχετικά ανοιχτή κοινωνία υπό ακραία στρατιωτικοποίηση.  Κι ας είναι μια περίπλοκη πολυφυλετική κοινωνία με εκατοντάδες φυλετικές καταγωγές, από ανατολή και δύση, Ευρώπη, Αφρική και Αμερική, άλλες πιο συντηρητικές, άλλες πιο προοδευτικές,  με μόνο κοινό μια αίσθηση του ανήκειν σε μια ευρύτερη κοινότητα που πολλές φορές είναι θρησκευτική, άλλες είναι απλά κάποια έθιμα και κάποιες παραδόσεις, μια αναβιωμένη πρόσφατα σχετικά κοινή γλώσσα.

Όλα τούτα είναι δύσκολα και περίπλοκα. Κοινωνίες με αντιφάσεις. Με διαφορετικές τάσεις εντός τους. Άλλες ιστορίες. Πιασμένες στη δαγκάνα της Ιστορίας. Σε γεωπολιτικές συγκρούσεις και αντιθέσεις που τους ξεπερνούν. Και που ο εκάστοτε ισχυρότερος, όταν έρχεται η ώρα να κάνει το βήμα, ή δεν μπορεί ή, όταν το τολμά, οι ακραίες αλληλοεπιβεβαιωνόμενες δυνάμεις του θανάτου, του φόβου και τους μίσους, τον εξοντώνουν. Ακόμη και βιολογικά αν είναι ηγέτης, σαν τον Γιτζάκ Ράμπιν, τον Ανουάρ Σαντάτ, τον Αραφάτ .

Αυτές οι δυνάμεις του φόβου, του μίσους και του θανάτου, είναι ακριβώς οι ίδιες που σχηματοποιούν την κάθε σύγκρουση σε καλούς και κακούς, δεν έχει σημασία από ποια μεριά τάσσονται κάθε φορά. Χωρίς να αναλύουν, δίχως να επιχειρούν να κατανοήσουν. Αρνούνται να εξανθρωπίσουν τον απέναντι, να αντιληφθούν τη δική του θέση, τις δικές του αντιφάσεις, το δικό του δράμα. Να μπουν έστω και κατ’ ελάχιστο, λογικά και συναισθηματικά, στη θέση του.

Και αποφαίνονται urbi  et orbi. Καλοί – κακοί. Δικοί μας – εχθροί.

Χωρίς ίχνος ενσυναίσθησης, χωρίς έναν τόσο δα σκεπτικισμό, χωρίς αμφιβολία καμία, γεμάτοι βεβαιότητες, χωρίς αντίληψη της περιπλοκότητας της ιστορίας και των κοινωνιών. Με άγνοια και πλήρη άρνηση να μάθουν. Αλλά έτοιμοι να αποφανθούν. Υποχείρια των δικών τους φόβων και της δικής τους εχθροπάθειας κάθε είδους.

Αυτή η κατηγορία συνανθρώπων μας είναι τελικά η ίδια ακριβώς που σε άλλες συνθήκες, πιο ακραίες, όπως αυτές που ζουν οι Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι φίλοι μας, θα εμπόδιζαν οποιαδήποτε συνεννόηση. Θα απέτρεπαν οποιαδήποτε κατανόηση. Θα τάιζαν με  το λάδι του δικού τους φόβου έναν μανιχαϊκό και απάνθρωπο δυϊσμό,  τη φωτιά της αλληλοεξόντωσης. Μέχρι να πέσει και ο τελευταίος στο τελευταίο συρματόπλεγμα.  Μέχρι να γκρεμιστεί και η τελευταία πόλη.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος