Μια δημοκρατική Ένωση πολιτειών στην οποία παγιώνεται επί μακρόν κι επαναλαμβανόμενα ότι άλλο ψηφίζουν πλειοψηφικά οι πολίτες κι άλλο εκλέγουν οι πολιτείες, είναι καταδικασμένη να παύσει ως δημοκρατία, ή να παύσει ως Ένωση, ή και τα δύο.
Αφενός η κεντρική της εκτελεστική εξουσία θα τείνει προς τον αυταρχισμό για να επιβληθεί και αφετέρου θα ενισχύονται φυγόκεντρες αποσχιστικές τάσεις όσων αισθάνονται πως δεν αντιπροσωπεύονται στο κεντρικό πολιτικό σύστημα, που σταδιακά θα απονομιμοποιείται στη συνείδηση των πολιτών.
Τάση που θα ενισχύεται από χαοτικές καταστάσεις, αμφισβητήσεις αποτελεσμάτων, διαφορετικά εκλογικά συστήματα και αδυναμίες άμεσης και διαφανούς εκλογικής διαδικασίας, ή με την αποθάρρυνση ψήφου. Γιατί να επενδύσει στο να ασχοληθεί ενεργά και να ψηφίσει ένας απλός μετριοπαθής Ρεπουμπλικάνος στην Καλιφόρνια ή ένας Δημοκρατικός στο Μισούρι, αφού ξέρει ότι η ψήφος του δεν θα μετρήσει ούτως ή άλλως, μια και την πολιτεία για τον Πρόεδρο θα κερδίσει με το σύστημα "the winner takes all" το αντίπαλο κόμμα; Ή για τον γερουσιαστή του;
Αυτό είναι ένα από τα τρία βασικά προβλήματα και σοβαρές απειλές που αντιμετωπίζει η αμερικανική Δημοκρατία.
Τα άλλα δύο είναι:
- οι διαρκείς εκλογικοί κύκλοι.
Η Βουλή εκλέγεται κάθε δύο χρόνια, το ένα τρίτο των Γερουσιαστών κάθε δύο χρόνια (!), ο Πρόεδρος κάθε τέσσερα, από τα οποία 6 -9 μήνες είναι προεκλογική διαδικασία και 3 μήνες παράδοση μετά τις εκλογές κι άλλοι 3 μέχρι να φτιάξει κι εγκρίνει κυβέρνηση, αν είναι νέος και υπάρξει αλλαγή. Αυτό όχι μόνον δεν επιτρέπει τη διακυβέρνηση σε βάθος χρόνου αλλά, κυρίως, είναι η βάση της διαπλοκής με κάθε είδους ομάδες πίεσης: οι υποψήφιοι που είναι διαρκώς υποψήφιοι, χρειάζονται διαρκώς επίσης χρήμα, πολύ χρήμα και πολλά "connections", για να έχουν πιθανότητες να εκλεγούν.
- Τα περίφημα "checks and balances" δεν λειτουργούν πλέον.
Στην πραγματικότητα, ήταν συμφωνίες και συμπεριφορές Κυρίων γύρω από ένα γενικό και ασαφές για τα σύγχρονα δεδομένα συνταγματικό κείμενο, που συντάχθηκε στα βασικά του στοιχεία πριν δύο αιώνες, υπό άλλες συνθήκες και άλλα δεδομένα κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά, τεχνολογικά.
Οι πατέρες του δεν είχαν καν προβλέψει τη λειτουργία πειθαρχημένων πολιτικών κομμάτων με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Βουλευτές και γερουσιαστές οι οποίοι εξαρτώνται από την πολιτική στήριξη του επιφανέστερου μέλους τους, του Προέδρου, για να επανεκλεγούν, και φυσικά από τους κάθε λογής χρηματοδότες.
Και το πράγμα φάνηκε να ξεφεύγει όταν ακριβώς αυτά τα δύο άλλαξαν: ένας Πρόεδρος άρχισε να τρομοκρατεί τους γερουσιαστές και βουλευτές του με προσωπικές επιθέσεις, και οι διάφορες ομάδες πίεσης που ελέγχουν χρήμα, μέσα και λαϊκές ψήφους έγιναν εντελώς ανεξέλεγκτες.
Δεν είχαν προβλέψει, λογικό είναι φυσικά στο γύρισμα του 18ου στον 19ο αιώνα, ότι το 40% του πληθυσμού του έθνους θα ζει στις ακτές που αντιπροσωπεύουν το 10% του εδάφους, ούτε πως εκεί περίπου, όπως και στα αστικά κέντρα, θα συγκεντρώνεται πάνω από το 60% του πλούτου και της καινοτομίας.
Η ανεξαρτησία της Αμερικανικής Δικαιοσύνης στηρίζονταν επίσης σε κάτι που μεταλλάχθηκε: το αρμόδιο και σήμερα πλέον μη αντιπροσωπευτικό του εκλογικού σώματος όργανο (λόγω του πρώτου προβλήματος, δύο γερουσιαστές ανά πολιτεία στα 50 εκατομμύρια της Καλιφόρνιας και στα 2 του Γουαϊόμινγκ), με φόβους επανεκλογής και πειθαρχημένες κομματικές πλειοψηφίες, έπαψε να βάζει φρένο στην εκτελεστική εξουσία.
Η Δικαιοσύνη (από το Ανώτατο Δικαστήριο ως τις μεσαίες και κατώτερες βαθμίδες), οι εισαγγελείς , η ταύτιση ουσιαστικά του Υπουργού Δικαιοσύνης με τον Γενικό Εισαγγελέα, όλα οδηγούν στο να τείνει να γίνει πολιτικό όργανο με δικαστές που ορίζονται από τον εκάστοτε πρόεδρο. Δεν υπάρχει κάποιας μορφής επαρκής εσωτερική αυτόνομη αναπαραγωγή των κλιμακίων της ή επιλογή από πολλαπλές αρχές.
Με δεδομένη επιπλέον τη γενικότητα του αμερικανικού Συντάγματος και έλλειψη λεπτομερειών όπως και τη δυσκολία νομοθέτησης, λόγω της διπλής πλειοψηφίας που απαιτείται στη βουλή και γερουσία και την απαιτούμενη συμφωνία του Προέδρου, που διαθέτει δικαίωμα βέτο, τα δικαστήρια υποκαθιστούν τον ρόλο των πολιτικών σε πολλά και κρίσιμα πολιτικά ζητήματα.
Έτσι πρακτικά οι συμφωνίες Κύριων έπαψαν να λειτουργούν, όταν έπαψαν να υπάρχουν οι Κύριοι και επικράτησαν απέναντί τους τα ανθρωπάκια κι οι τυχοδιώκτες.
Η εξέλιξη προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση, είτε τον εκσυγχρονισμό και στερέωση της θεσμικής της βάσης ή την άλλη, την ένταση των ανισορροπιών, τη διάλυση και τη μετατροπή σε κληρονομική αυταρχική αυτοκρατορία, είναι οι δυο δρόμοι για την αμερικανική Δημοκρατία.
Μια ένδειξη ότι ίσως υπάρχει ελπίδα για τον πρώτο δρόμο μπορεί να είναι το αποτέλεσμα των φετινών εκλογών. Όπως μπορεί να είναι μια ισχυρή ώθηση προς τον δεύτερο.
Το μέλλον της αμερικανικής δημοκρατίας (και πιθανόν των φιλελευθέρων δημοκρατιών) θα κριθεί σε αυτές τις εκλογές, αν δεν έχει ιστορικά ήδη κριθεί.
Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος
No comments:
Post a Comment