Η κατακερματισμένη κοινωνία στον ποδοσφαιρικό μαγικό καθρέφτη της.
Στο κοινωνικό σώμα των ταυτοτικών ευαισθησιών δεν παίζει ρόλο ο εαυτός αλλά η ταυτότητα που αποδίδεται αυθαίρετα στον άλλο.
Ο μετακοινωνικός άνθρωπος είναι εξορισμού μεταδημοκρατικος. Αγαπά περισσότερο την ομάδα του από το ποδόσφαιρο! Όσο κι αν φαντάζει αυτό παράλογο κι αντιφατικό. Και πάει ένα (αναπόφευκτο) βήμα παραπέρα: ορίζει τη δική του ταυτότητα, το αξιακό του σύστημα, όχι με βάση τη δική του ομάδα, αλλά το μίσος, την επιθυμία αποτυχίας, για τις ομάδες των άλλων.
Δεν είναι το ποδόσφαιρο. Είναι τα πάντα.
Ο πολίτης είναι συναισθηματικά οπαδός περισσότερο του κόμματός του παρά της πατρίδας του, ή καλύτερα του κοινωνικού συνόλου στο οποίο ανήκουν και οι πολίτες που περιστασιακά ή μόνιμα υποστηρίζουν άλλα κόμματα. Και κάνει τη λογικό-συναισθηματική υπέρβαση να θεωρεί ότι τυχόν ήττα ή συμβιβασμός με το κόμμα των άλλων είναι ήττα ή συμφορά για όλους.
Η ταυτοτική οπαδική ζωή διαπερνά τα πάντα. Τη σεξουαλική προδιάθεση, το φύλο, τη φυλή , το χρώμα, τη θρησκεία, τους λογής τοπικισμούς, απ' τη γειτονιά, την πόλη, την περιοχή, τον εθνικισμό.
Δεν κατακερματίζεται ο ίδιος ο αντικειμενικός κόσμος, τα πράγματα δηλαδή, που είναι στην πραγματικότητα ενιαίος, πολύπλοκος, αλληλοεξαρτώμενος κι αλληλένδετος από τη φύση του.
Στο κοινωνικό σώμα των ταυτοτικών ευαισθησιών δεν παίζει ρόλο ο εαυτός αλλά η ταυτότητα που αποδίδεται αυθαίρετα στον άλλο.
Ο μετακοινωνικός άνθρωπος είναι εξορισμού μεταδημοκρατικος. Αγαπά περισσότερο την ομάδα του από το ποδόσφαιρο! Όσο κι αν φαντάζει αυτό παράλογο κι αντιφατικό. Και πάει ένα (αναπόφευκτο) βήμα παραπέρα: ορίζει τη δική του ταυτότητα, το αξιακό του σύστημα, όχι με βάση τη δική του ομάδα, αλλά το μίσος, την επιθυμία αποτυχίας, για τις ομάδες των άλλων.
Δεν είναι το ποδόσφαιρο. Είναι τα πάντα.
Ο πολίτης είναι συναισθηματικά οπαδός περισσότερο του κόμματός του παρά της πατρίδας του, ή καλύτερα του κοινωνικού συνόλου στο οποίο ανήκουν και οι πολίτες που περιστασιακά ή μόνιμα υποστηρίζουν άλλα κόμματα. Και κάνει τη λογικό-συναισθηματική υπέρβαση να θεωρεί ότι τυχόν ήττα ή συμβιβασμός με το κόμμα των άλλων είναι ήττα ή συμφορά για όλους.
Η ταυτοτική οπαδική ζωή διαπερνά τα πάντα. Τη σεξουαλική προδιάθεση, το φύλο, τη φυλή , το χρώμα, τη θρησκεία, τους λογής τοπικισμούς, απ' τη γειτονιά, την πόλη, την περιοχή, τον εθνικισμό.
Δεν κατακερματίζεται ο ίδιος ο αντικειμενικός κόσμος, τα πράγματα δηλαδή, που είναι στην πραγματικότητα ενιαίος, πολύπλοκος, αλληλοεξαρτώμενος κι αλληλένδετος από τη φύση του.
Η εποχή μας κατακερματίζει την αντίληψή του: δημιουργεί την κρίση του ανήκειν σε ένα ευρύτερο σύνολο και την αποδοχή του άλλου με τις διαφορές του ως μέρος αυτού του συνόλου αξιών, αυτής της κοινότητας, 'the crisis of belonging", όπως την όρισε ο νεαρός χαρισματικός και διορατικός Pete Buttigieg, στις ΗΠΑ. Ναι, δεν συμβαίνει μόνον εδώ. Συμβαίνει παντού. Ίσως περισσότερο αλλού. Και χειρότερα.
Η ταυτοτική αντίληψη αποδομεί την κοινοτική αντίληψη μιας ευρύτερης κοινότητας, της "πόλεως", όπως την έλεγαν οι αρχαίοι, που μοιράζεται κάποια βασικά. Τον πλανήτη, μια χώρα, μια γλώσσα, μια ευαισθησία, με τους κανόνες τους που μας υπερβαίνουν, κάθε ένα στον βαθμό που αντικειμενικά, πραγματικά, εμπειρικά, επαληθεύσιμα είναι έτσι.
Το ποδόσφαιρο είναι ένα καλό εργαλείο κατανόησης αυτού του τρομακτικού θέματος. Ένας άνθρωπος που αγαπά την ομάδα του περισσότερο από το παιχνίδι, αναπόφευκτα δεν δέχεται τους κανόνες του παιχνιδιού. Μισεί τις ομάδες των άλλων. Αυτό περιέχει μια βασική αντίφαση. Αν μπορούσε ένας οπαδός, θα τις εξόριζε όλες τις άλλες στη Β΄, Γ΄, Δ΄, στην ανύπαρκτη κατηγορία, θα τις καταδίκαζε στην αιώνια ήττα. Θα τις εξαφάνιζε, μια και θυμόμαστε το Ολοκαύτωμα αυτές τις μέρες. Όμως τι νόημα θα είχε τότε το παιχνίδι ;
Χωρίς Ολυμπιακό τι νόημα θα είχε να είσαι ΠΑΟΚ, χωρίς ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ κλπ τι νόημα θα είχε να είσαι ΝΔ, αλλάξτε τα ονόματα, δεν έχει σημασία, χωρίς gay τι νόημα θα είχε να είσαι straight, χωρίς μουσουλμάνους, βουδιστές, τι νόημα θα είχε να είσαι χριστιανός, ή άθεος ακόμη; Χωρίς Εβραίους και άλλες ράτσες τι νόημα θα είχε να είσαι Άρειος;
Η απάντηση είναι απλή. Κανένα. Το παιχνίδι της διαλεκτικής θα τελείωνε με ένα μεγάλο θανατικό και θα ξανάρχιζε απ' την αρχή, με τη διαλεκτική των επιζώντων αναδιασπώμενων. Να αναζητούν συμπαίκτες, συνανήκοντες- αντιπάλους να ερωτευθούν και να αντιμετωπίσουν. Δεν είναι το είδος μας φτιαγμένο από μονολόγους. Δεν επιβιώνει στην αυτοαναφορική μοναξιά.
Το τέρμα σε αυτό το μάταιο παιχνίδι του μίσους και της αδιαλλαξίας, της συναισθηματικής υπεροχής του μερικού έναντι του ολικού, είναι αυτογκόλ. Είναι αυτοακύρωση. Είναι μια διαρκής διάσπαση, ένας αέναος κατακερματισμός της ψυχής και της συνείδησης, αυτοτροφοδοτούμενος από την άγνοια και την ανασφάλεια και ετεροτροφοδοτούμενος από το μίσος που φυσούν στη φωτιά της ατομικής ανασφάλειας οι κάθε λογής πυρομανείς. Όταν η αίσθηση του ανήκειν στην κοινότητα, το "πολιτικό ζώον" του Αριστοτέλη κολλάει τον φοβοϊό του "ιδιώτη" (ρίζα γλωσσική του idiot), και χάνει την αίσθηση του ανήκειν, οι κανόνες δεν μεταρρυθμίζονται, δεν εξελίσσονται, δεν παραβιάζονται. Διαλύονται. Οι ανθρώπινες κοινότητες και οι όροι του παιγνιδιού που εκάστοτε τις ορίζουν αποδομούνται, από ένα ατύχημα της ιστορίας, μια απώλεια, ένα χάσιμο της μνήμης, έναν δημαγωγό που παραποιεί τους χρησμούς, μια αδυναμία των συμβόλων, των θεσμών και της παιδείας, από την άνοδο των δειλών, από μια χαραματιά της πνευματικής και συναισθηματικής εγρήγορσης.
Έτσι, όπως ένα κύμα μπορεί να σαρώσει το πρόσωπο του ανθρώπου που χαράχτηκε στην άμμο τους τελευταίους δύο αιώνες, απόνερο εκείνου του πανίσχυρου βασιλιά που παίζει αεί με τα ζάρια, που πάντα παις πεσσεύων εστί.
Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος
Η ταυτοτική αντίληψη αποδομεί την κοινοτική αντίληψη μιας ευρύτερης κοινότητας, της "πόλεως", όπως την έλεγαν οι αρχαίοι, που μοιράζεται κάποια βασικά. Τον πλανήτη, μια χώρα, μια γλώσσα, μια ευαισθησία, με τους κανόνες τους που μας υπερβαίνουν, κάθε ένα στον βαθμό που αντικειμενικά, πραγματικά, εμπειρικά, επαληθεύσιμα είναι έτσι.
Το ποδόσφαιρο είναι ένα καλό εργαλείο κατανόησης αυτού του τρομακτικού θέματος. Ένας άνθρωπος που αγαπά την ομάδα του περισσότερο από το παιχνίδι, αναπόφευκτα δεν δέχεται τους κανόνες του παιχνιδιού. Μισεί τις ομάδες των άλλων. Αυτό περιέχει μια βασική αντίφαση. Αν μπορούσε ένας οπαδός, θα τις εξόριζε όλες τις άλλες στη Β΄, Γ΄, Δ΄, στην ανύπαρκτη κατηγορία, θα τις καταδίκαζε στην αιώνια ήττα. Θα τις εξαφάνιζε, μια και θυμόμαστε το Ολοκαύτωμα αυτές τις μέρες. Όμως τι νόημα θα είχε τότε το παιχνίδι ;
Χωρίς Ολυμπιακό τι νόημα θα είχε να είσαι ΠΑΟΚ, χωρίς ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ κλπ τι νόημα θα είχε να είσαι ΝΔ, αλλάξτε τα ονόματα, δεν έχει σημασία, χωρίς gay τι νόημα θα είχε να είσαι straight, χωρίς μουσουλμάνους, βουδιστές, τι νόημα θα είχε να είσαι χριστιανός, ή άθεος ακόμη; Χωρίς Εβραίους και άλλες ράτσες τι νόημα θα είχε να είσαι Άρειος;
Η απάντηση είναι απλή. Κανένα. Το παιχνίδι της διαλεκτικής θα τελείωνε με ένα μεγάλο θανατικό και θα ξανάρχιζε απ' την αρχή, με τη διαλεκτική των επιζώντων αναδιασπώμενων. Να αναζητούν συμπαίκτες, συνανήκοντες- αντιπάλους να ερωτευθούν και να αντιμετωπίσουν. Δεν είναι το είδος μας φτιαγμένο από μονολόγους. Δεν επιβιώνει στην αυτοαναφορική μοναξιά.
Το τέρμα σε αυτό το μάταιο παιχνίδι του μίσους και της αδιαλλαξίας, της συναισθηματικής υπεροχής του μερικού έναντι του ολικού, είναι αυτογκόλ. Είναι αυτοακύρωση. Είναι μια διαρκής διάσπαση, ένας αέναος κατακερματισμός της ψυχής και της συνείδησης, αυτοτροφοδοτούμενος από την άγνοια και την ανασφάλεια και ετεροτροφοδοτούμενος από το μίσος που φυσούν στη φωτιά της ατομικής ανασφάλειας οι κάθε λογής πυρομανείς. Όταν η αίσθηση του ανήκειν στην κοινότητα, το "πολιτικό ζώον" του Αριστοτέλη κολλάει τον φοβοϊό του "ιδιώτη" (ρίζα γλωσσική του idiot), και χάνει την αίσθηση του ανήκειν, οι κανόνες δεν μεταρρυθμίζονται, δεν εξελίσσονται, δεν παραβιάζονται. Διαλύονται. Οι ανθρώπινες κοινότητες και οι όροι του παιγνιδιού που εκάστοτε τις ορίζουν αποδομούνται, από ένα ατύχημα της ιστορίας, μια απώλεια, ένα χάσιμο της μνήμης, έναν δημαγωγό που παραποιεί τους χρησμούς, μια αδυναμία των συμβόλων, των θεσμών και της παιδείας, από την άνοδο των δειλών, από μια χαραματιά της πνευματικής και συναισθηματικής εγρήγορσης.
Έτσι, όπως ένα κύμα μπορεί να σαρώσει το πρόσωπο του ανθρώπου που χαράχτηκε στην άμμο τους τελευταίους δύο αιώνες, απόνερο εκείνου του πανίσχυρου βασιλιά που παίζει αεί με τα ζάρια, που πάντα παις πεσσεύων εστί.
Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος
No comments:
Post a Comment