Τα διλήμματα των "τουριστανιών"

"Μπανανίες" επικράτησε να λέγονται μικρές ασταθείς οικονομικά χώρες που εξαρτώνται κυρίως από τη μονοκαλλιέργεια φρούτων όπως της μπανάνας, όπου έχουν ένα φυσικό πλεονέκτημα. Συνήθως μάλιστα μεγάλες πολυεθνικές κατέληξαν στις χώρες αυτές να ελέγχουν τη μεταφορά και παραγωγή της μπανάνας ασκώντας υπέρμετρη πολιτική και οικονομική επιρροή.

Αν ζούσαμε σε μια χώρα όπου η μπανάνα αντιπροσώπευε το 15-20% του ΑΕΠ, κι έπεφτε παγκοσμίως ξαφνικά μια αρρώστια ενός μύκητα στα μπανανόδεντρα, που έκανε τους καρπούς τοξικούς κι επικίνδυνους για κατανάλωση, τι θα σκεφτόμαστε;

Πώς θα αντιδρούσαμε, άραγε; και πώς θα ήταν σοφότερο να αντιδρούσαμε;

Εάν ένα αόρατο χέρι βοηθείας μάς έδινε κάποια χρήματα για να μας στηρίξει, τι θα έπρεπε να κάνουμε με αυτά; και γενικότερα, πώς θα έπρεπε να δούμε το παραγωγικό μας μοντέλο ώστε να γίνει πιο σταθερό;

Να στηρίξουμε τους παραγωγούς μπανάνας να κάθονται να περιμένουν πότε θα περάσει ο μύκητας να παράγουν πάλι τις παραδοσιακές μπανάνες που ξέρουν;

Να στηρίξουμε εναλλακτικές καλλιέργειες το συντομότερο δυνατόν, έστω γεωργικές, πχ ακτινίδια ή άλλα φρούτα, των οποίων θα αυξηθεί η ζήτηση ελλείψει αγοράς μπανανών;

Να στηρίξουμε την ανάπτυξη και άλλων κλάδων πλην της γεωργικής παραγωγής, στους οποίους έχει δυνατότητες και πλεονέκτημα η χώρα μας;

Εκτός από μπανανίες υπάρχουν και άλλα είδη οικονομικών μονοκαλλιεργειών, που γίνονται κυρίαρχες στην οικονομία, γιατί παράγουν κάποιον πλούτο. Το φοινικέλαιο, η σόγια, διάφορα ορυκτά, το πετρέλαιο, το αέριο, πρώτες ύλες κυρίως, χωρίς υψηλή προστιθέμενη εγχώρια αξία εργασίας υψηλότερης εξειδίκευσης.

Ένα τέτοιο είδος μονοκαλλιέργειας είναι για ορισμένες χώρες, ιδιαιτέρως της Μεσογείου, ο τουρισμός. Ειδικά δε ο μαζικός, δηλαδή ο πιο ευάλωτος στις διακυμάνσεις της ζήτησης. Ας τις πούμε "τουριστανίες".

Οι χώρες αυτές πλέον αντιμετωπίζουν τα ακόλουθα ερωτήματα με την πανδημία:

Τι θα κάνουν;

Θα στηρίξουν τους εμπλεκόμενους σε ένα ευάλωτο μοντέλο όσο πάει, περιμένοντας να ανακάμψει καθώς ζήτηση δεν υπάρχει, περιμένοντας να αρχίσουν να ξαναφυτρώνουν καθαρές μπανανιές, all inclusive, clubs και κρουαζιέρα;

Θα προσπαθήσουν να μετασχηματίσουν το τουριστικό τους μοντέλο ώστε να προσφέρει πιο εξειδικευμένες υπηρεσίες, μικρής, μεσαίας ή μεγαλύτερης κλίμακας, που είναι συμβατές με τις συνθήκες και λιγότερο ευάλωτες στους εκάστοτε μύκητες, μια ποικιλία φρούτων;

Χωρίς να αποκλείουν στο μέλλον και τις μπανάνες αλλά όχι ως μονοκαλλιέργεια που απορροφά όλους τους πόρους σε συνθήκες υψηλής ζήτησης και αφήνει ξεραΐλα όταν πέφτει η ζήτηση;

Θα επιχειρήσουν να κατευθύνουν πόρους και επενδύσεις και σε άλλους τομείς υψηλής εγχώριας προστιθέμενης αξίας, εκμεταλλευόμενοι αλλά συγκριτικά πλεονεκτήματα ώστε να μην εξαρτώνται από μια μονοκαλλιέργεια;

Ή θα περιμένουν στηρίζοντας τους ανθρώπους και τις υποδομές να κάθονται μέχρι να ξαναφυτρώσουν υγιείς μπανανιές κι αρχίσει να τις ξανατρώει ο κόσμος, που ίσως ως τότε να έχει συνηθίσει και σε άλλα φρούτα τοπικά ή διεθνή και να τα προτιμά;

Αυτά τα ερωτήματα έχουν να απαντήσουν αρκετές χώρες και περιοχές τους.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος