Η κακία είναι μια προδιάθεση της ψυχής, σε αντίθεση με τη βλακεία, η οποία είναι μια κατάσταση του πνεύματος. Η πρώτη οδηγεί τους ανθρώπους να ρέπουν προς πράξεις βλαβερές προς τους συνανθρώπους τους. Η δεύτερη δεν τους επιτρέπει να συλλάβουν το νόημα των πράξεών τους. Οι δύο αυτές έννοιες παρουσιάζουν ορισμένες συνάφειες.
«Ουδείς εκών κακός». Ο Σωκράτης έχει αντιληφθεί ότι η κακία δεν είναι αποτέλεσμα επιλογής, δεν διαμορφώνεται από τη βούληση. Υπονοεί έτσι ότι το αντίθετό της, η αρετή, η καλοσύνη προϋποθέτουν τη βούληση. Εμμέσως μας λέει ο σοφός πως ο κακός άνθρωπος είναι τελικά άβουλος. Η κακία του είναι αποτέλεσμα αδυναμίας και όχι ισχύος της θέλησής του. Είναι ο λόγος για τον οποίο, κατά τον Όμηρο, «ουδέποτε κάποιος κακός άνθρωπος υπήρξε σοφός».
Οι δύο αρχαίοι εντοπίζουν έτσι μια απαραίτητη κοινή συνιστώσα της κακίας και της ανοησίας, την αβουλία.
Μια άλλη σχέση μεταξύ των δύο εννοιών αναδεικνύεται από το προφανές γεγονός ότι «κανένας κακός άνθρωπος δεν υπήρξε ευτυχισμένος» (Nemo malus felix), το οποίο είχε διαπιστώσει ήδη ο Ρωμαίος σατιρικός Juvenal. Εάν ο κακός άνθρωπος είχε ικανό επίπεδο ευφυΐας και νόησης, λογικά θα επιδίωκε να κινηθεί προς την ευτυχία, ξεφεύγοντας από τη δυστυχή κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Άρα δεν έχει επαρκή νόηση. Είναι α-νόητος.
Όσο πιο αδύναμος είναι κάποιος, τόσο περισσότερο πολλαπλασιάζεται η βλαπτική του ικανότητα. «Οι αδύναμοι άνθρωποι αποτελούν το άτακτα στρατεύματα των κακών. Προκαλούν περισσότερη ζημιά από τον κυρίως στρατό, λεηλατούν και ερημώνουν», κατά τον Nicolas Chamfort.
Μα ποιος είναι εντέλει ο κακός άνθρωπος; «Κακός είναι ο άνθρωπος που αντλεί ευχαρίστηση από το να ντροπιάζει τους άλλους», ισχυρίζεται ο Νίτσε. Αυτός ο πολύ καλός ορισμός εντοπίζει την ψυχολογική βάση της κακίας: είναι μια ψυχική διαστροφή ή ανεπάρκεια η οποία αποτελεί «σημάδι αισθήματος κατωτερότητας», κατά τον κορυφαίο Αυστριακό ψυχίατρο Alfred Adler, που έζησε την ίδια εποχή με τον Νίτσε, στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ού αιώνα. Είναι ίσως ο λόγος για τον οποίο οι «Οι κακοί ξαφνιάζονται πάντα όταν συναντούν ανθρώπους ικανούς και ταυτόχρονα καλούς», όπως διαπίστωσε ο Vauvenargues ενάμιση αιώνα νωρίτερα.
Οι περισσότεροι συμφωνούν επίσης ότι η κακία είναι αυτοφυής, δεν εκπαιδεύεται κάποιος να γίνει κακός. Παραδίδεται, αφήνεται σε αυτό το πάθος. Τον κατακτά. Η «Γυναίκα της Ζάκυθος» του αόρατου εθνικού μας ποιητή, αφού αρνηθεί με χυδαίο τρόπο τη συμπόνια στις ζητιάνες εξεγερμένες Μεσολογγίτισσες, συναντά μοιραία τα φαντάσματα που στοιχειώνουν την κακία της, το σόι, την αδελφή, τα γονικά της, καθώς ψυχορραγεί, κι όλα εμφανίζονται και ταυτόχρονα εγκλωβίζονται στον παράδοξο καθρέφτη όπου τα φωτογραφίζει μεγαλοφυώς ο Διονύσιος ο Ιερομόναχος.
Δεν έχει ανάγκη από καλλιέργεια η κακία, θεριεύει όπως τα αγριόχορτα σε ένα παρατημένο χωράφι. Με αυτό τον τρόπο εξαπλώνεται. Όταν δεν τιμωρείται εν τη γενέσει, με τον καιρό φουντώνει, παρατηρεί ο Αισχύλος, άποψη με την οποία συμφωνεί απολύτως και ο Κικέρων μερικούς αιώνες μετά, ο οποίος διαπιστώνει ότι το κακό είναι εύκολο να το σταματήσεις στην αρχή του, ενώ μεγαλώνει και δυναμώνει με την ανοχή.
Από αυτή την άποψη η κακία παρουσιάζεται κατά κάποιον τρόπο στους ανθρώπους ως αδυναμία της αρετής, σε αντίθεση με τη βλακεία, η οποία αποτελεί τη φυσική πλειοψηφία της ανθρώπινης κατάστασης.
Είναι επίσης η κακία μια ψυχική προδιάθεση μεταδοτική. «Εάν συναναστρέφεσαι με τους κακούς, κακός θα καταλήξεις», διαπιστώνει ο Μένανδρος. Κι έτσι θα οδηγηθείς κι εσύ να τολμάς τα πάντα χωρίς φραγμούς, αδίστακτα («πάντα κακοί τολμώσι»).
Οι κακοί μετέρχονται ανά τους αιώνες τις ίδιες κοινές ή πιο εξεζητημένες πρακτικές: τη συκοφαντία, για παράδειγμα (την οποία πρέπει να φοβόμαστε ακόμη κι αν είναι ψέματα, προειδοποιεί ο Ισοκράτης), αλλά κι ένα άλλο επικίνδυνο όπλο, τις κακοπροαίρετες αλήθειες. Μία αλήθεια ειπωμένη με κακή πρόθεση έχει πολύ σημαντικότερες συνέπειες από όλα τα ψέματα που μπορεί κανείς να επινοήσει (William Blake). Έτσι με έναν σμπάρο πετυχαίνουν δύο τρυγόνια. Η αποσπασματική αλήθεια τούς επιτρέπει να παρομοιάσουν στα μάτια των πολλών και καλοπροαίρετων με τους ενάρετους και ταυτόχρονα ενισχύει τη δυνατότητα διαβολής.
Εν κατακλείδι, «για τον κακόβουλο άνθρωπο όλα χρησιμεύουν σαν πρόσχημα», τίποτα δεν έχει αξία αφεαυτού, μας αποκαλύπτει ο μέγας διαφωτιστής Βολταίρος.
Στον αντίποδα, η αρετή προϋποθέτει την ισχυρή θέληση η οποία λείπει από τον κακό άνθρωπο, όπως προαναφέρθηκε, γιατί η αρετή χρειάζεται γνώση και η γνώση με τη σειρά της απαιτεί συστηματική δουλειά, επιμονή, υπομονή, κόπο και ταπεινοσύνη μπροστά στην απεραντοσύνη της άγνοιάς μας. Τίποτα από όλα αυτά δεν είναι δυνατό χωρίς δυνατή θέληση.
Η αρετή στηρίζεται στη διαμόρφωση ισχυρών πεποιθήσεων αλλά και την αντοχή να τις αμφισβητεί κανείς επίπονα όταν δικαίως κλονίζονται.
Η ανάδειξη της αρετής προϋποθέτει επίσης συστηματική καλλιέργεια, δηλαδή παιδεία, ευθύνη και μετρημένη αυστηρότητα. Έγκαιρο και αποτελεσματικό περιορισμό της ευκολίας και αντιμετώπιση της φτήνιας με σαφείς διαδικασίες δοκιμασίας και απόδειξης.
Η δημόσια επιδίωξη της αρετής μέσω της πολιτικής δράσης δεν δένει σωστά δίχως και μια ανατρεπτική τσιμπιά καλοπροαίρετης τρέλας, που επιτρέπει χωρίς συμπλέγματα τη γόνιμη χρήση του πιο πολύτιμου πόρου του ανθρώπινου νου, της δημιουργικής φαντασίας.
Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος
Εικόνα: Hieronymus Bosch: "Christ in Limbo" (detail)
ΤΙ ΕΙΧΕ ΣΥΜΦΩΝΗΘΕΙ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ:
Η απόφαση του Eurogroup πρόβλεπε εφάπαξ εισφορά 9,9% για τις καταθέσεις σε κυπριακές τράπεζες άνω των 100.000 ευρώ και 6,7% για τις καταθέσεις κάτω των 100.000 ευρώ.
Το εναλλακτικό σχέδιο περιλάμβανε εισφορά 3% για τις καταθέσεις κάτω των 100.000 και 15% για καταθέσεις άνω των 500.000 ευρώ. Η εισφορά για τους καταθέτες με ποσά άνω των 100.000 ευρώ θα αυξάνονταν από το 9,9 στο 10%.
Είχε υπολογιστεί επίσης ότι με άνοδο στο 15 % άνω των 100.000 ευρώ συνολικά θα μπορούσε να καταργηθεί πλήρως η φορολόγηση κάτω των 100.000 ευρώ.
Περιλαμβάνονταν βοήθεια ύψους 10 δις.
Το υπόλοιπο που θα έπρεπε να καλυφθεί από τις καταθέσεις και άλλες πηγές 5.8 δις.
Σύνολο 15,8 δις
Κανείς δεν διέψευσε όλες τις επίσημες δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων ότι στην κατεύθυνση επιβάρυνσης με 15% των κεφαλαίων άνω των 100.000, με χαμηλή ή καθόλου φορολόγηση των μικροκαταθετών, πίεζαν οι ίδιοι. Ενώ η Κυπριακή Κυβέρνηση προσπαθούσε να διασώσει τους μεγάλους καταθέτες από πρόσθετη επιβάρυνση, προκειμένου να προσπαθήσει να διατηρήσει το τραπεζικό μοντέλο ανάπτυξης της Κύπρου και τα συναρτημένα με αυτό συμφέροντα, όχι υποχρεωτικά με κακή πρόθεση.
Η Κύπρος απέρριψε εν συνεχεία τη συμφωνία με την ελπίδα ότι τα 10 δις θα αυξηθούν, ώστε να μειώσει το κούρεμα και στους μικροκαταθέτες.
ΤΙ ΣΥΜΦΩΝΗΘΗΚΕ ΜΕΤΑ ΑΠΟ 7 ΗΜΕΡΕΣ ΤΡΟΜΟΥ ΚΑΙ ΕΞΩΤΙΚΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΠΑΦΩΝ:
Τα 10 δισεκατομμύρια της Τρόικας παραμένουν 10 δισεκατομμύρια.
Το υπόλοιπο προς το παρόν άγνωστο (μάλλον για να μην τρομάξουμε) αλλά, αν κρίνει κανείς από τους αριθμούς που έγιναν γνωστοί, είναι πλέον πολύ μεγαλύτερο από τα αρχικά 5,8 δις.
Ο λογαριασμός φαίνεται να αυξήθηκε τραγικά. Πριν από μερικές ώρες μιλούσαν για 20% φορολόγηση των άνω των 100.00 ευρώ κατά μέσο όρο. Τώρα ακούγεται το 30% η απώλεια των κεφαλαίων άνω των 100.000 ευρώ.
Οι λογαριασμοί δεσμεύονται προσωρινά μέχρι την εκκαθάριση και επιβάλλονται περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων.
Γιατί συνέβη;
Όταν ανακοινωθεί μια ενέργεια τέτοιου είδους, ακόμη και λανθασμένη, εάν δεν εφαρμοστεί άμεσα (είτε για αντικειμενικούς, είτε για λόγους σκοπιμότητας, είτε γιατί είχε κακώς σχεδιαστεί με τρόπο ανεφάρμοστο) δημιουργεί αβεβαιότητα και ρίσκο, και αυτό το ρίσκο έχει κόστος.
Το ρίσκο ακυρώνει τελικά τον λόγο της ακύρωσής της.
Η πίεση για φυγή κεφαλαίων και η αντίστοιχη πρόβλεψη για τα ποσά που θα αποχωρήσουν από την Κύπρο μόλις δοθεί η ευκαιρία, μεγάλωσε γεωμετρικά από την ανασφάλεια καταστρέφοντας τις λίγες ελπίδες να διατηρήσει το νησί σημαντικό μέρος από τον τραπεζικό του τομέα.
Έτσι πρέπει να υπολογιστεί μεγαλύτερη ζημία, μεγαλύτερες ανάγκες κεφαλαίων, μεγαλύτερη φορολόγηση και ούτω καθεξής σε έναν φαύλο κύκλο που απελπισμένα επιχειρούν να ανατρέψουν τα μέτρα περιορισμού στην κίνηση κεφαλαίων.
Επιφέροντας ένα πολύ σκληρότερο πλήγμα στον ανθηρό τραπεζικό τομέα και συναφείς δραστηριότητες (offshore κλπ ) της Κύπρου.
Δεν εντόπισα καμιά αναφορά σε πακέτο στήριξης της Κυπριακής οικονομίας μέσω επέκτασης των προγραμμάτων στήριξης και ανάπτυξης και της αύξησης των ευρωπαϊκών μεταβιβαστικών πληρωμών δημόσιων και ιδιωτικών, ώστε να μη ρημάξει η οικονομία της Κύπρου. Μια ελπίδα είναι να βρίσκεται ανάμεσα στις άρρητες συμφωνίες που θα περάσουν από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς αργότερα.
Λάθος στόχευση, λάθος κατανόηση των περιθωρίων διαπραγμάτευσης, λάθος κατανόηση των γεωπολιτικών ισορροπιών, έλλειψη πεποιθήσεων για τη θέση της χώρας, εν τέλει λάθος μπλόφα.
Λάθη επί λαθών.
Αν μαθαίναμε από αυτά τουλάχιστον κάτι;
What has been agreed?
Cyprus has agreed to a significant restructuring of its banking sector, along with other measures such as tax rises and privatisations. The measures are designed to raise billions towards the bailout, but protect bank customers with deposits of 100,000 euros or less.
Cyprus's second largest bank - the troubled Laiki Bank - will be closed down and deposits above 100,000 euros moved into a "bad bank". Deposits below 100,000 euros will be moved into Bank of Cyprus, the country's biggest bank, which is being significantly restructured.
Deposits at Bank of Cyprus of more than 100,000 euros are being frozen.
At both banks, deposits above 100,000 euros will be tapped by the government to raise billions towards the bailout. It is not clear how much of the money will be taken, but a government spokesman suggests customers should expect to lose about 30% of the balance.
What about the bank levy?
In the original EU-IMF deal agreed a week ago, all customers of Cypriot banks were to face a one-off tax on their deposits, starting at 6.75% for the smallest deposits.
Πηγή BBC