Η επέτειος της νίκης του Εθνικού Στρατού επί του ΔΣΕ, με την οποία έκλεισε το πιο επώδυνο μέρος της νέας Ελληνικής Ιστορίας, δεν πρέπει να είναι ούτε μέρα πανηγυρισμών ούτε θλίψης.
Πρέπει να είναι, εφτά δεκαετίες μετά, μέρα ήπιου αναστοχασμού και ψύχραιμης αναδίφησης της ιστορίας.
Ο Εμφύλιος, όπως κάθε εμφύλιος, πέρα από τη μακροϊστορική και γεωπολιτική του διάσταση, άφησε το βαθύτερο κοινωνικό και ψυχολογικό αποτύπωμα στη συνείδηση των γενιών που ακολούθησαν.
Κρατική και παρακρατική βία, μαρτυρολόγιο, εκκαθάριση εκ των έσω της μιας παράταξης από τα πιο φωτισμένα μυαλά της, συσκότιση των εγκλημάτων των πιο σκοτεινών στοιχείων και από την πλευρά των νικητών και από αυτή των ηττημένων.
Περιέχει αμέτρητα ανθρώπινα δράματα που έπληξαν και την τελευταία Ελληνική οικογένεια, την τερατογένεση της αστυφιλίας και την άναρχη μεγέθυνση της πρωτεύουσας, κυρίως, και των αστικών κέντρων, την εγκατάλειψη της υπαίθρου.
Περιέχει ακόμη την ευνουχισμένη δυνατότητα φυσικών πολιτικών εναλλαγών στην εξουσία ανάμεσα στις δυο - τρεις σύγχρονες παρατάξεις, που αναπόφευκτα οδήγησε στη χούντα.
Περιέχει την αγιοποίηση μαζί με το μίσος του ενός για τον άλλο, τη στρέβλωση της πολιτικής ζωής, με την άνοδο του λαϊκισμού, που οδήγησε σε αυτό που ζήσαμε αυτά τα χρόνια, από το '80 και μετά. Περιέχει ακόμη την άνοδο τυχάρπαστων και καιροσκόπων, που πλούτισαν εις βάρος των άλλων, σε θέσεις κρατικής εξουσίας από τη μια και τυχοδιωκτών φανατικών στην παρανομία από την άλλη.
Περιέχει ακόμη χιλιάδες πραγματικούς αγίους, ταπεινούς, ήρωες, ιδεολόγους και κυρίως Ανθρώπους, που έβαλαν την ανθρωπιά πάνω από το μίσος, πάνω από τα γρανάζια της ιστορίας, και από την μια και από την άλλη πλευρά. Περιέχει και γενναιότητα, αυταπάρνηση, υπέρβαση.
Όλα τούτα ήρθε ο καιρός να τα θυμηθούμε, να τα ξεθάψουμε από την ιστορία και το εθνικό ασυνείδητο. Να τα πούμε. Να τα μιλήσουμε ανοιχτά, με τρόπο συστηματικό κι επίπονο. Να ανοίξουμε τους τάφους της συνείδησής μας. Να ακούσουμε τον άλλο, τις αληθινές, ανθρώπινες ιστορίες, ελπίδες, φρούδες βεβαιότητες και ασταθείς πίστεις.
Όχι για να μαλώσουμε πια αλλά για να αντικρίσουμε κατάματα αυτό που μας στοιχειώνει τόσα χρόνια, το άρρητο, το ανείπωτο, που δικαιολογεί μια διεστραμμένη μυθολογία, που έγινε γενικευμένη αρρωστημένη ιδεολογία και σκέπασε τα πάντα, τα αληθινά προβλήματα, τις πραγματικές προοπτικές του κάθε σήμερα έκτοτε. Να τα ερμηνεύσουμε, να τα κατανοήσουμε. Να απασφαλίσουμε το σεντούκι του μίσους που "δικαιολογεί" υποσυνείδητα όλα τα άλλα και να αφήσουμε το περιεχόμενό του να εξατμιστεί, να μείνει μόνο γραμμένο ως οριστική μνήμη.
Να συμφιλιωθούμε ο καθείς με τον εαυτό του και τα δικά του λάθη, να φωτίσει τις μνήμες του με το φως της άλλης πλευράς, να διακρίνει τον πυρήνα της αλήθειας (τόσο δύσκολο!) για να μπορέσει να το ξεπεράσει. Να τοποθετήσει τα φοβερά γεγονότα οριστικά στο παρελθόν, εκεί που αντικειμενικά και αναπόδραστα ανήκουν, και θα μείνουν για πάντα, απαράλλαχτα, συντελεσμένα και πλήρη.
Να τα αποσυσχετίσει από το παρόν με τις προκλήσεις και τις καινοτομίες του, εντελώς άλλες, εντελώς νέες.
Όλα τούτα είναι αναγκαία για να μπορέσουμε να διώξουμε το στοιχειό που μας βαραίνει και μας στρεβλώνει, που θολώνει την εικόνα. Για να βγούμε από τα αέναα πολιτικά μας αδιέξοδα, μόνο αυτός είναι ο δρόμος και ο τρόπος.
Και ήρθε πια η ώρα να τον πάρουμε.
Πρέπει να είναι, εφτά δεκαετίες μετά, μέρα ήπιου αναστοχασμού και ψύχραιμης αναδίφησης της ιστορίας.
Ο Εμφύλιος, όπως κάθε εμφύλιος, πέρα από τη μακροϊστορική και γεωπολιτική του διάσταση, άφησε το βαθύτερο κοινωνικό και ψυχολογικό αποτύπωμα στη συνείδηση των γενιών που ακολούθησαν.
Κρατική και παρακρατική βία, μαρτυρολόγιο, εκκαθάριση εκ των έσω της μιας παράταξης από τα πιο φωτισμένα μυαλά της, συσκότιση των εγκλημάτων των πιο σκοτεινών στοιχείων και από την πλευρά των νικητών και από αυτή των ηττημένων.
Περιέχει αμέτρητα ανθρώπινα δράματα που έπληξαν και την τελευταία Ελληνική οικογένεια, την τερατογένεση της αστυφιλίας και την άναρχη μεγέθυνση της πρωτεύουσας, κυρίως, και των αστικών κέντρων, την εγκατάλειψη της υπαίθρου.
Περιέχει ακόμη την ευνουχισμένη δυνατότητα φυσικών πολιτικών εναλλαγών στην εξουσία ανάμεσα στις δυο - τρεις σύγχρονες παρατάξεις, που αναπόφευκτα οδήγησε στη χούντα.
Περιέχει την αγιοποίηση μαζί με το μίσος του ενός για τον άλλο, τη στρέβλωση της πολιτικής ζωής, με την άνοδο του λαϊκισμού, που οδήγησε σε αυτό που ζήσαμε αυτά τα χρόνια, από το '80 και μετά. Περιέχει ακόμη την άνοδο τυχάρπαστων και καιροσκόπων, που πλούτισαν εις βάρος των άλλων, σε θέσεις κρατικής εξουσίας από τη μια και τυχοδιωκτών φανατικών στην παρανομία από την άλλη.
Περιέχει ακόμη χιλιάδες πραγματικούς αγίους, ταπεινούς, ήρωες, ιδεολόγους και κυρίως Ανθρώπους, που έβαλαν την ανθρωπιά πάνω από το μίσος, πάνω από τα γρανάζια της ιστορίας, και από την μια και από την άλλη πλευρά. Περιέχει και γενναιότητα, αυταπάρνηση, υπέρβαση.
Όλα τούτα ήρθε ο καιρός να τα θυμηθούμε, να τα ξεθάψουμε από την ιστορία και το εθνικό ασυνείδητο. Να τα πούμε. Να τα μιλήσουμε ανοιχτά, με τρόπο συστηματικό κι επίπονο. Να ανοίξουμε τους τάφους της συνείδησής μας. Να ακούσουμε τον άλλο, τις αληθινές, ανθρώπινες ιστορίες, ελπίδες, φρούδες βεβαιότητες και ασταθείς πίστεις.
Όχι για να μαλώσουμε πια αλλά για να αντικρίσουμε κατάματα αυτό που μας στοιχειώνει τόσα χρόνια, το άρρητο, το ανείπωτο, που δικαιολογεί μια διεστραμμένη μυθολογία, που έγινε γενικευμένη αρρωστημένη ιδεολογία και σκέπασε τα πάντα, τα αληθινά προβλήματα, τις πραγματικές προοπτικές του κάθε σήμερα έκτοτε. Να τα ερμηνεύσουμε, να τα κατανοήσουμε. Να απασφαλίσουμε το σεντούκι του μίσους που "δικαιολογεί" υποσυνείδητα όλα τα άλλα και να αφήσουμε το περιεχόμενό του να εξατμιστεί, να μείνει μόνο γραμμένο ως οριστική μνήμη.
Να συμφιλιωθούμε ο καθείς με τον εαυτό του και τα δικά του λάθη, να φωτίσει τις μνήμες του με το φως της άλλης πλευράς, να διακρίνει τον πυρήνα της αλήθειας (τόσο δύσκολο!) για να μπορέσει να το ξεπεράσει. Να τοποθετήσει τα φοβερά γεγονότα οριστικά στο παρελθόν, εκεί που αντικειμενικά και αναπόδραστα ανήκουν, και θα μείνουν για πάντα, απαράλλαχτα, συντελεσμένα και πλήρη.
Να τα αποσυσχετίσει από το παρόν με τις προκλήσεις και τις καινοτομίες του, εντελώς άλλες, εντελώς νέες.
Όλα τούτα είναι αναγκαία για να μπορέσουμε να διώξουμε το στοιχειό που μας βαραίνει και μας στρεβλώνει, που θολώνει την εικόνα. Για να βγούμε από τα αέναα πολιτικά μας αδιέξοδα, μόνο αυτός είναι ο δρόμος και ο τρόπος.
Και ήρθε πια η ώρα να τον πάρουμε.
Για να βγούμε από την πόρτα που μπήκαμε στο αδιέξοδο, εξερευνώντας κάθε γωνιά μνήμης, και κλείνοντάς την μετά πίσω μας οριστικά, στα βιβλία της μεγάλης και της μικρής μας ατομικής, οικογενειακής ιστορίας, συμφιλιωμένοι με την ιδέα πως ό,τι έγινε, έγινε, και σήμερα είμαστε άλλοι σε άλλον κόσμο.
Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος
Δείτε ακόμη:
εικόνα: "Η απελπισία", του Edvard Munch
