Ο αγαπητός κύριος Ανδρουλάκης

Ο κ. Ανδρουλάκης, τον οποίο προσωπικά θεωρούσα μια καλή προοπτική για το ΠΑΣΟΚ ώστε να ανακαταλάβει τον χώρο της κεντροαριστεράς, ανακίνησε δικαίως το θέμα των υποκλοπών στο τηλέφωνό του. Πιθανότατα δεν είχε πάρει χαμπάρι τίποτα από ό,τι συνέβαινε γύρω του στα διπλανά έδρανα.

Του πιστώνεται. Του έδωσε δημόσιο βήμα. Από εκεί και πέρα ξεκινούν μια σειρά από σοβαρά πολιτικά λάθη, που δεν του επέτρεψαν να το εξαργυρώσει για το κόμμα του.

1. Εδωσε μεγαλύτερη έκταση από την αναγκαία στο θέμα, προσθέτοντας και μια πρέζα ευπρεπούς λαϊκισμού, ελπίζοντας έτσι ότι θα συσπειρώσει γύρω του ψηφοφόρους με αντιδεξιά ανακλαστικά που εγκατέλειψαν το ΠΑΣΟΚ για τον ΣΥΡΙΖΑ. Λάθος θέμα διάλεξε. Αναπόφευκτα ο Τσίπρας, που είναι αδίστακτος, διότι αυτή είναι η δουλειά του, αυτήν και μόνο ξέρει, τον καπέλωσε. Τράβηξε το θέμα στα άκρα, το πήρε πάνω του, με φυλλάδες, θεωρίες συνωμοσίας, χούντες και άλλα φαιδρά, οξύτητα, λάσπη, και τον καπέλωσε. Εξελίχθηκε σε σύγκρουση Τσίπρα- Μητσοτάκη και ο κ. Ανδρουλάκης ξεχάστηκε.

Λάθος επιλογή πεδίου αντιπαράθεσης. Δεν έχει πλεονέκτημα στον λαϊκισμό και στην ακρότητα ο κ. Ανδρουλάκης και ο χώρος που επιχειρεί να εκπροσωπήσει. Το επαγγελματικό καπέλωμα απ΄ τους μαθητεύσαντες στα θρανία του ΚΚΕ είναι μοιραίο. Ειδικά ξαμολημένοι χωρίς το ιδεολογικό καπίστρι του ΚΚΕ.

2. Δεν πήγε να ενημερωθεί. Δεν αναρωτήθηκε γιατί η Κυβέρνηση δεν μιλούσε δημόσια. Πόσο θα της κόστιζε, εάν ήταν κάτι που μπορούσε να ειπωθεί, να το έλεγε;

3. Δεν θέλησε να καταλάβει τα βασικά κάθε κράτους που είναι αποδεκτά από τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών και τα απαιτούν, δεν τα απεύχονται ούτε τα ξορκίζουν.

Πως κάθε ένας σε θέση εξουσίας, εφόσον υπάρχουν υποψίες για έκνομες πράξεις ή ύποπτες σχέσεις με ξένα κράτη, ή άλλους εξωθεσμικούς παράγοντες, του ίδιου ή κοντινών μελών της πολιτικής του ομάδας, μπορεί να παρακολουθηθεί. Και να διωχθεί, εάν προκύψουν στοιχεία, και παγίδες να του στήσουν οι Αρχές για να στηρίξουν νομικά την υπόθεση. Αυτή είναι η δουλειά τους.

Ποτέ δεν ενημερώνεται κάποιος εάν οι έλεγχοι της υπόθεσης δεν έχουν κλείσει και συνεχίζονται σε άλλους που δεν αφορούν τον ίδιο πλέον. Για λόγους ευνόητους. Όχι αναγκαστικά στη συγκεκριμένη περίπτωση αλλά σε κάθε περίπτωση.

Επίσης ότι κρατικοί λειτουργοί, ο Πρωθυπουργός, Υπουργοί, ανώτατοι κρατικοί λειτουργοί, γερουσιαστές, βουλευτές κλπ σε όλο τον κόσμο είναι υπό διαρκή έλεγχο. Κάποιοι λειτουργοί υποχρεούνται να χρησιμοποιούν μόνο κρατικά και ασφαλή μέσα επικοινωνίας, τηλέφωνα email. Επίσης για λόγους ευνόητους. Είναι στο job description.

4. Λάθος τέταρτο: Άφησε με αυτά να περάσουν ένα σωρό αντιπολιτευτικά θέματα ανεκμετάλλευτα, όπου θα μπορούσε να κάνει σοβαρή αντιπολίτευση με σοσιαλδημοκρατικές και πιο αριστερές προτάσεις, για τους νέους, την εγκληματικότητα, την παιδεία, την κυβερνητική ασυνέπεια στις φορολογικές της εξαγγελίες, το ΕΣΥ, κοινωνικά θέματα κλπ. Τα οποία θα συσπείρωναν οπαδούς κι απ΄ τον ΣΥΡΙΖΑ και θα έδιναν σοβαρό στίγμα πολιτικής. Καλύφθηκαν κι έφυγαν όλα κάτω από τον θόρυβο και τις ύβρεις των παρακολουθήσεων.

5. Τέλος, λάθος πέμπτο, όταν έσκασε η βόμβα Καϊλή αποδείχθηκε λίγος στη διαχείριση κρίσεων. Αντί να αναλάβει πλήρως την ευθύνη, με τον τρόπο που το έκανε η Προεδρία της Σοσιαλδημοκρατικής Ομάδας του Ευρωκοινοβουλίου, αποπομπή - αυτό το έκανε- συνοδευόμενη από δήλωση μηδενικής ανοχής στη διαφθορά, στήριξης και απόλυτης συνεργασίας και διαθεσιμότητας στις αρχές στις έρευνές τους για την αποκάλυψη της αλήθειας, προσπάθησε να το συνδέσει με τις πολιτικές διαφορές του με την ύποπτη και να αφήσει υπόνοιες για άλλα κόμματα. Λάθος. Δείγμα πανικού και ανασφάλειας έως γελοιότητας.

Κάπως σαν το ανέκδοτο με το ελάφι. Περπατούσε στο δάσος ένας λαθροκυνηγός με ένα ελάφι στον ώμο και τον βλέπει ένας δασοφύλακας.

- Τι κάνεις στο δάσος, κυνηγάς; τον σταματά ο δασοφύλακας.

- Εγώ, όχι, τι λέτε τώρα! ο κυνηγός.

- Κι αυτό στον ώμο σου τι είναι;

Γυρνάει απότομα έκπληκτος ο κυνηγός τον λαιμό του προς τον ώμο του και με το άλλο χέρι τινάζει το ζώο μακριά σαν μύγα, σκούζοντας: "Ααα, ένα ελάφι! Ένα ελάφι!"

Κρίμα, και τον έχουμε ανάγκη αυτόν τον χώρο.

Γιώργος Γιαννούλης - Γιαννουλόπουλος

Ο Κινέζος Προέδρος Σι στη Σαουδική Αραβία

 

Ενώ εμείς ασχολούμαστε με το φλέγον θέμα της τήρησης των νόμων ή όχι από όλους τους πολίτες και από το ίδιο το κράτος, γύρω μας συμβαίνουν γεγονότα που αλλάζουν τον κόσμο.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία μαίνεται ακόμη και μάλλον θα διαρκέσει επί μακρόν, με τεράστιο ανθρώπινο και υλικό κόστος κυρίως για την Ουκρανία, σημαντικό για τη Ρωσία και μεγάλο οικονομικό κόστος για την Ευρώπη.

Όμως στη Μέση Ανατολή συμβαίνει ένα άλλο μείζον γεγονός. Η επίσκεψη του Κινέζου Προέδρου Σι στη Σαουδική Αραβία.

Τα Αμερικανικά μέσα ενημέρωσης μιλούν με ανοιχτό παράπονο για την ψυχρότητα με την οποία έγινε δεκτός ο Πρόεδρος Μπάιντεν στο βασίλειο των Σαούντ τον Ιούλιο, όπου αντήλλαξαν μόλις μια γροθιά με τον ντε φάκτο ηγέτη της χώρας Μπιν Σαλμάν στη συνάντησή τους στην Τζέντα. Η γροθιά κατέληξε σε μια ψυχρή επίσκεψη, όπου ο Αμερικανός Πρόεδρος απέτυχε να πείσει τον επί δεκαετίες σύμμαχο και σημαντικότερο παραγωγό πετρελαίου να αυξήσει την

παραγωγή, ώστε να αντισταθμίσει τη μείωση του Ρωσικού πετρελαίου και να πέσουν οι τιμές (και τα κέρδη) του Ρωσικού καθεστώτος. Αντιθέτως, μόλις λίγες εβδομάδες αργότερα, ο ΟΠΕΚ ανακοίνωσε μείωση της παραγωγής κατά δύο εκατομμύρια βαρέλια, για να συγκρατήσει την πτώση των τιμών, πράγμα που εξόργισε σφόδρα πολιτικά την Ουάσιγκτον αλλά χαροποίησε τις τσέπες των παραγωγών, ανάμεσα στους οποίους και οι Αμερικάνοι και φυσικά οι Ρώσοι.

Οι Σαουδάραβες, παρότι στηρίζουν για χρόνια την ασφάλειά τους σε αμερικανικές εγγυήσεις και υλικό, αισθάνονται όλο και παραπάνω ότι οι άνεμοι αλλάζουν κατευθύνσεις. Παραπονιούνται πως τα F15 που τους πούλησαν οι Αμερικανοί δεν συντηρούνται δεόντως και αξιόπιστα και είναι υποδεέστερα από αυτά που έδωσαν στο Ισραήλ. Ακόμη πως το αντίπαλό τους Ιράν, μέσω των ομάδων που υποστηρίζει στην Υεμένη, κατόρθωσε να πλήξει πριν λίγο καιρό δυο σημαντικές πετρελαϊκές εγκαταστάσεις τους, μειώνοντας για λίγο την παραγωγή πετρελαίου του βασιλείου στο μισό. Πιστεύουν πως οι ΗΠΑ, παρά τις κυρώσεις και την σημαντικότατη στρατιωτική παρουσία τους στην περιοχή, δεν έκαναν και πολλά να το αποτρέψουν.

Το βασικό όμως είναι πλέον άλλο.

Η συνάντηση ανάμεσα στον πρώτο εξαγωγέα πετρελαίου στον κόσμο και τον μεγαλύτερο εισαγωγέα πετρελαίου και πελάτη του και industrial hub του πλανήτη, την Κίνα.

Τα 30 δις συμφωνίες που υπογράφουν, περιλαμβανόμενης της Huaway για την επέκταση των δικτύων 5G σε όλη τη Μέση Ανατολή, για έργα στη νέα Μεγάπόλη των πέντε εκατομμυρίων που σκοπεύουν να κατασκευάσουν στην έρημο, στην Ερυθρά Θάλασσα, αξίας μισού τρισεκατομμυρίου δολαρίων, και προπαντός για την παραγωγή κι εξαγωγή υδρογόνου. Μην ξεχνάμε πως και μετά το πετρέλαιο η Σαχάρα θα είναι πιθανότατα ο ενεργειακός γίγαντας παραγωγής ενέργειας ηλιακής, που θα εξάγεται σε μορφή υδρογόνου σε όλο τον κόσμο και απευθείας στην Ευρώπη μέσω ηλεκτρικών συνδέσεων.

Τα αμερικανικά μέσα εστιάζουν ιδιαίτερα στην συμβολική αντίθεση της υποδοχής των δύο ηγετών.

Την κάπως ψυχρή και άοσμη υποδοχή του Προέδρου Μπάιντεν με τη μεγαλοπρεπή υποδοχή του Προέδρου Σι στο Ριάντ, με το αεροπλάνο του να συνοδεύεται από Σαουδαραβικά τζετ, το κόκκινο χαλί, τους κανονιοβολισμούς και τα αραβικά άλογα που συνόδευαν το αυτοκίνητό του στον δρόμο προς το παλάτι των Σαούντ.

Αποφεύγουν όμως να αναφερθούν στα πιο σημαντικά. Στις συμφωνίες, αφενός, και στο ότι δεν πρόκειται μόνο για τη Σαουδική Αραβία.

Οι συνομιλίες από κοινού, που ήδη λαμβάνουν χώρα, είναι με τα έξι μέλη του συμβουλίου συνεργασίας του κόλπου, Κατάρ, Κουβέιτ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Ομάν μαζί με την Σαουδική Αραβία στο Ριάντ.

Ταυτόχρονα στο Ριάντ συρρέουν για να συναντηθούν είτε κατ' ιδίαν είτε από κοινού με τον Κινέζο ηγέτη τις προσεχείς ημέρες το σύνολο σχεδόν των ηγετών του Αραβικού κόσμου. Συγκεκριμένα ο Πρόεδρος της Αιγύπτου Εl-Sisi, Ο Τυνήσιος Πρόεδρος Kais Saied, ο Παλαιστίνιος Mahmoud Abbas και ο de facto αρχηγός του Σουδάν Fattah al-Burhan.

Πως δήλωσαν συμμετοχή επίσης ο Ιρακινός Πρόεδρος al-Sudani, ο Πρωθυπουργός του Μαρόκου Aziz Akhannouch και ο Πρωθυπουργός του Λιβάνου Najib Mikati.

Ενώ η Κίνα διατηρεί επίσης εξαιρετικές σχέσεις με το Ιράν (αντίπαλο της Σαουδικής Αραβίας) και πιθανότατα θα συνεχίσει να τις διατηρεί ό,τι και να συμβεί με το καθεστώς του.

Την επίσκεψη αυτή την αντιλαμβάνεται με διαφορετικό τρόπο ο καθένας.

Οι Άραβες ηγέτες με τις δηλώσεις τους, ως την επιβεβαίωση της προάσπισης των εθνικών τους συμφερόντων, της αρχής της μη παρέμβασης στα εσωτερικά άλλων κρατών και της δημιουργίας νέων ισορροπιών σε έναν καλοδεχούμενο πολυπολικό κόσμο.

Η Ουάσιγκτον ως "προσπάθεια επέκτασης της επιρροής της Κίνας στον Αραβικό κόσμο", λες κι αυτό είναι κάτι από τη φύση του κακό ή αθέμιτο. Μια μεγάλη χώρα να συνεργάζεται και να έχει κοινά συμφέροντα και να κάνει δουλειές με άλλες ανεξάρτητες χώρες, με τις οποίες μια άλλη μεγάλη χώρα διατηρεί επίσης φιλικές σχέσεις και κάνει δουλειές.

Όμως το power game είναι ήδη τεράστιο. Η Ουάσιγκτον γνωρίζει πως εάν οι Σαουδάραβες στο πλαίσιο της diversification of risks αποφασίσουν να δέχονται πληρωμή σε γιουάν αντί για δολάρια για το πετρέλαιο που τους εξάγουν, όπως ήδη από τον Μάρτιο ανέφερε ότι το σκέφτονται η Wall Street Journal, θα είναι η αρχή του τέλους για την παγκόσμια κυριαρχία του πράσινου νομίσματος ως διεθνούς συναλλακτικού μέσου που στηρίζεται κυρίως στα πετροδολάρια. Θα ακολουθήσουν και άλλοι. Και ο αντίκτυπος στην αμερικανική οικονομία θα είναι τεράστιος. Θα υποχρεωθούν οι ΗΠΑ να περιορίσουν αρκετά την εκτύπωση χρήματος που απορροφάται από την παγκόσμια αγορά (και την αύξηση των συναλλαγών της) με το οποίο αγοράζει πραγματικά αγαθά και υπηρεσίες. Και θα απολέσει ένα σημαντικό μοχλό πίεσης μέσω οικονομικών κυρώσεων στο παγκόσμιο σύστημα.

Αυτό όμως πιθανότατα θα συμβεί σύντομα ή λίγο αργότερα.

Η στρατιωτική επιρροή μαζί με τη διπλωματία ισχύος έχουν κι αυτές ένα όριο. Στον βαθμό που τόσα φιλικά και συμμαχικά με τις ΗΠΑ κράτη, και πολλά αντίπαλα μεταξύ τους, συνωστίζονται να συναντηθούν με την άλλη μεγάλη τεχνολογική και οικονομική δύναμη στον κόσμο, το όριο αυτό έχει αρχίσει να διαγράφεται.

Ας ελπίσουμε ότι η νέα εποχή θα έρθει ειρηνικά. Και πως όλοι θα κάνουμε τις απαραίτητες προσαρμογές, ώστε να διατηρήσουμε τις δομές, τους θεσμούς και τις παραδόσεις μας, στα μεγέθη και τις δυνατότητές μας. Και οι φίλοι Αμερικανοί, κι εμείς οι Ευρωπαίοι. Με έμφαση στα δικά μας συμφέροντα και προτεραιότητες. Αυτά της Ευρώπης και των πολιτών της.

Γιώργος Γιαννούλης - Γιαννουλόπουλος

Ώριμη ή Υπερώριμη Δημοκρατία;

 

Η χώρα Α είναι μια χώρα 217 εκατομμυρίων κατοίκων, με Ομοσπονδιακή δομή, Πρόεδρο, Βουλή και Γερουσία, και 26 Ομόσπονδες πολιτείες, με Βουλή, Γερουσία και Κυβερνήτη κάθε μια.

Έκταση 8,515,767 km2, με τεράστιες φυσικές εκτάσεις και δυσπρόσιτες περιοχές. Κατά κεφαλήν ΑΕΠ (PPP) $17,208 και συνολικό $3.6 τρις. Η Δημοκρατία της αρχίζει να παίρνει δομή το 1930 και διακόπτεται βίαια από ένα πραξικόπημα το 1964. Η Δημοκρατία αποκαταστάθηκε οριστικά το 1985. Έχει εκλογές κάθε τέσσερα χρόνια για Πρόεδρο, Κυβερνήτες, νομοθετικά σώματα κλπ. Θεωρείται αναπτυσσόμενη γρήγορα οικονομία και κοινωνία, με σημαντική τεχνολογική βάση και αυξανόμενη βιομηχανική παραγωγή.

Η χώρα Β έχει 337 εκατομμύρια κάτοικους, με Ομοσπονδιακή δομή, 50 Ομόσπονδων πολιτειών, με ομοσπονδιακό Πρόεδρο, Βουλή και Γερουσία. Όπως και Κυβερνήτες, νομοθετικά σώματα σε κάθε πολιτεία. Έκταση 9.147.5935 km2, με τεράστιες φυσικές εκτάσεις και κάποιες δύσβατες περιοχές αλλά καλό οδικό δίκτυο, διαδίκτυο και υποδομές. Κατά κεφαλήν ΑΕΠ $68.308, τέσσερις φορές παραπάνω από τη χώρα Α, και συνολικό $22,6 τρισεκατομμύρια. Η Δημοκρατία της δημιουργείται και το Σύνταγμά της πρωτογράφεται το 1787. Έκτοτε με κάποιες αλλαγές και προσθήκες ισχύει, με μόνη σημαντική διαταραχή έναν τεράστιο εμφύλιο πόλεμο στη δεκαετία του 1860. Μετά από αυτόν δεν έχει δεχθεί πολεμική εισβολή στο έδαφός της ποτέ, κάνει εκλογές και λειτουργεί η Δημοκρατία της σταθερά.

Η χώρα αυτή, η παλιά δημοκρατία Β, κάνει εκλογές σχεδόν διαρκώς (!) με πολύ μεγάλο κόστος για τους υποψηφίους (για το οποίο αναγκάζονται να αναζητούν χρηματοδότες κάθε είδους, από την εύρεση των οποίων εξαρτάται η εκλογή τους), το κράτος και την οικονομία. Κάθε δυο χρόνια για Βουλή και 1/3 της Γερουσίας, και κάποιους Κυβερνήτες, κάθε τέσσερα χρόνια για Βουλή και Πρόεδρο, και άλλους Κυβερνήτες και άλλο 1/3 της Γερουσίας. Θεωρείται η πιο ανεπτυγμένη τεχνολογικά χώρα του πλανήτη, με τα ισχυρότερα συστήματα ασφάλειας.

Η χώρα Β, η πλούσια, έχει μόνο δυο (2) βασικά κόμματα και υποψηφίους.

Η χώρα Α, η αναπτυσσόμενη, έχει 17 κόμματα που κέρδισαν έδρες στη Βουλή και 14 στην Γερουσία. Όλων των αποχρώσεων. Είχε 20 υποψήφιους Προέδρους όλων των αποχρώσεων, απ΄ τους οποίους κάποιοι συγκέντρωσαν αξιόλογα ποσοστά στον πρώτο γύρο.

Η χώρα Α, η αναπτυσσόμενη, έχει υιοθετήσει ένα απλό, ασφαλές και λειτουργικό σύστημα ψηφοφορίας σε ηλεκτρονική κάλπη με προσωπική παρουσία, έγγραφη επιβεβαίωση και άλλες εγγυήσεις.

Έκανε τις εκλογές της πρόσφατα, πριν ένα μήνα, για Πρόεδρο και νομοθετικά σώματα. Έγιναν επαναληπτικές για Πρόεδρο, καθώς δεν συγκέντρωσε το απαιτούμενο 50% κανείς από τους υποψηφίους. Η συμμετοχή έφτασε το 80% και κέρδισε ο αντιπολιτευόμενος υποψήφιος με 1,5% διαφορά περίπου.

Τα αποτελέσματα βγήκαν σε δύο (2) ώρες για όλες τις εκλογές. Παρά το ότι ο ηττηθείς Πρόεδρος είναι ακραία συνωμοσιολόγος, περισσότερο ακόμη κι από τον πρώην Πρόεδρο της χώρας Β, της πλουσιότερης, τελικά δεν αμφισβήτησε ούτε καν αυτός τη διαδικασία και το αποτέλεσμα, και άρχισε η μετάβαση.

Η χώρα Α, η λιγότερο ανεπτυγμένη, είχε μάλιστα κατορθώσει να αποπέμψει την προ-προηγούμενη Πρόεδρό της για διαφθορά, με όλες τις νόμιμες διαδικασίες. Πράγμα που δεν κατόρθωσε να επιτύχει η χώρα Β για πολύ σημαντικότερες κατηγορίες με τον δικό της Πρόεδρο. Αλλά αυτό ας το ξεχάσουμε.

Η χώρα Β, η ισχυρότερη, με δύο αιώνες και παραπάνω δημοκρατίας, έκανε τις Προεδρικές της εκλογές πριν δυο χρόνια. Τα οριστικά αποτελέσματα άργησαν εβδομάδες να βγουν. Ο εν ενεργεία Πρόεδρός της και κάμποσοι βουλευτές τα αμφισβήτησαν, παρότι πολύ μεγαλύτερη η διαφορά από τη χώρα Α μεταξύ πρώτου και δεύτερου υποψηφίου. Κάποιοι πολίτες εισέβαλαν και κατέλαβαν τη Βουλή με την παρότρυνση του ηττηθέντος εν ενεργεία τότε προέδρου. Τελικά απέτυχε η απόπειρα πραξικοπήματος.

Η χώρα Β, η πιο παλιά δημοκρατία, ξαναέκανε εκλογές πρόσφατα για τη Βουλή και το 1/3 της Γερουσίας και κάμποσες πολιτείες μετά τις προηγούμενες ταραχώδεις. Έχουν περάσει ήδη σήμερα κάμποσες ημέρες. Ακόμη δεν έχουν οριστικοποιηθεί τα αποτελέσματα και δεκάδες χιλιάδες ψήφοι είναι ακαταμέτρητες σε πολλές πολιτείες. Ιδιαίτερα ανάμεσά τους σε τρεις πολιτείες, οι οποίες φαίνεται ότι θα κρίνουν την πλειοψηφία στα νομοθετικά σώματα. H συμμετοχή κυμαίνεται ανάλογα τις εκλογές μεταξύ 50-60%.

Δεν χωράει καμία αμφιβολία ότι, εάν έβρισκε την πολιτική βούληση η χώρα Β, η ισχυρή κι ανεπτυγμένη, θα μπορούσε τουλάχιστον να υιοθετήσει κι εγκαταστήσει παρόμοια και καλύτερα με τη χώρα Α ασφαλή και γρήγορα συστήματα ψηφοφορίας. Μειώνοντας το κόστος των εκλογών και αυξάνοντας τη συμμετοχή, την ταχύτητα και την ασφάλεια των αποτελεσμάτων. Φυσικά, θα μπορούσε να ξαναδεί και το εκλογικό της σύστημα, που δεν επιτρέπει πιο πολύχρωμη εκπροσώπηση, είναι σε έναν διαρκή εκλογικό κύκλο και αποθαρρύνει τους ψηφοφόρους να συμμετέχουν. Δεν αλλάζει όμως τίποτα εδώ και καιρό.

Ποια από τις δύο χώρες μπορεί να θεωρηθεί πιο σταθερή, ανεπτυγμένη και ώριμη Δημοκρατία;

Μήπως η υπερβολική ωρίμανση, όπως και στη φύση, οδηγεί ιστορικά τον καρπό της Δημοκρατίας στη σήψη και την πτώση; Της Δημοκρατίας, όχι κατ' ανάγκη της χώρας, που μπορεί ενδεχομένως να συνεχίσει ως αυτοκρατορία ή άλλο καινοφανές πολίτευμα.

Μήπως θα πρέπει να χρησιμοποιούμε πλέον για παρόμοιες περιπτώσεις τον χαρακτηρισμό "Υπερώριμη Δημοκρατία"; Ή "Δημοκρατία με συμπτώματα άνοιας και πολυπαραγοντικές νόσους"; Για εκείνες τις δημοκρατίες που δεν κατορθώνουν να ανανεώσουν και προσαρμόσουν τον καταστατικό τους χάρτη και τις πολιτικές δομές, τα κύτταρά τους, στις αλλαγές του σύγχρονου κόσμου και το DNA τους φτάνει στα όρια ζωής του;

Όπως ήδη θα καταλάβατε, η χώρα Α είναι η Βραζιλία και η χώρα Β οι ΗΠΑ.

Γιώργος Γιαννούλης - Γιαννουλόπουλος

H Νότια Αμερική μπροστά σε μια τεράστια ευκαιρία

 

Grosso modo, η λατινική Αμερική έχει πλέον σχεδόν στο σύνολό της αριστερόστροφες κυβερνήσεις. Είτε σοβαρές κεντροαριστερές, είτε αριστερές λαϊκίστικες ή ολοκληρωτικές. Για πρώτη φορά από το Μεξικό ως την Αργεντινή και τη Χιλή κι όλα σχεδόν τα ενδιάμεσα κράτη βρίσκονται σε κάποιο σημείο στο φάσμα της Κεντροαριστεράς - Αριστεράς! Κέρδισαν απέναντι στη διακυβέρνηση της λαϊκίστικης νεοσυντηρητικής ακροδεξιάς ή στο συντηρητικό establishment οι περισσότεροι νεοφερμένοι. Στον συνημμένο χάρτη βλέπετε κόκκινη σήμερα και τη Βραζιλία κι έχετε την επικαιροποιημένη εικόνα. Είχε από πριν σχεδόν εκλείψει το φιλελεύθερο κέντρο, απορροφημένο από τη Δεξιά που χρησιμοποιούσε τον εκλογικό ''μπαμπούλα'' της Αριστεράς.

Η Κολομβία (2022) για πρώτη φορά έβγαλε πρόεδρο αριστερό, τον Gustavo Petro (καιρός ήταν). Θα δείξει αν γίνει σοβαρός σοσιαλδημοκράτης κι αν έπιασε η μεταμόρφωση, όπως κι αν πετύχει στη μείωση της φτώχειας, περιθωριοποίησης και του οργανωμένου εγκλήματος σε ορισμένες περιοχές της υπέροχης χώρας με τον χαρούμενο λαό.

Η Χιλή (2021) έβγαλε οριακά πρόεδρο τον Gabriel Boric, από απόρριψη στον αντιπαθή ακροδεξιό υποψήφιο, Antonio Kast. Οριακά γιατί ο νέος υποψήφιος ήταν αριστεριστής, φυσιογνωμικά ένα είδος Τσίπρα, δεν ήταν απ' το σοσιαλιστικό κόμμα αλλά ένα είδος ΣΥΡΙΖΑ. Και προκαλούσε, όχι αδικαιολόγητα, φόβους στη μεσαία τάξη. Μετά τον κοινωνικό διχασμό που προκάλεσαν οι ακραίες νεοσυντηρητικές πολιτικές του προκατόχου του, που επέτρεψαν το υπερβολικό άνοιγμα της οικονομικής και κοινωνικής ψαλίδας και οδήγησαν στις γνωστές μαζικές κοινωνικές διαμαρτυρίες του 2019, που συγκλόνισαν τη Χιλή, διχάστηκε η χώρα. Θα δείξει πόσο ρεαλιστής μπορεί να γίνει ο νέος Πρόεδρος και να ενώσει. Απέτυχε ήδη στη συνταγματική μεταρρύθμιση, η οποία μάλλον αχρείαστη ήταν εξ αρχής, κι έχασε το σχετικό δημοψήφισμα. Μάλλον καλύτερα και για τον ίδιο.

Στο Μεξικό κυβερνά με σχετική σταθερότητα κι επάρκεια ήδη εδώ και τέσσερα χρόνια ο αριστερός Manuel López Obrador.

Στην Αργεντινή επανήλθαν δυστυχώς οι λαϊκιστές του περονισμού, της φράξιας του Κουσνερισμού, με τον Alberto Fernández απ' το 2019.

Στη Βραζιλία η αντιπολίτευση κι η εμμονή του έφεραν απέναντι στον άθλιο διχαστικό τραμπικό Μπολσονάρο έναν ξαναζεσταμένο 76άρη πλέον Λούλα.

Καλός ήταν για την εποχή του, την πρώτη και χρυσή δεκαετία του 2000.

Συνέχισε κι εμβάθυνε τη μεταρρυθμιστική πολιτική του σοσιαλδημοκράτη Καρντόσο με μεγάλη επιτυχία, τόσο οικονομική όσο και κοινωνική. Αποχώρησε με ποσοστά αποδοχής σχεδόν 86%.

Αλλά πλέον είναι κάπως "passé", σαν τον Μπάιντεν ή τον Ανδρέα του '90. Ειδικά μετά τα σκάνδαλα που αποκαλύφθηκαν επί της διαδόχου του. Θα τον ψηφίσουν οι Βραζιλιάνοι τελικά πολύ οριακά, και πολλοί φίλοι μου ανάμεσά τους, αλλά χωρίς όραμα. Από απέχθεια στον αδίστακτο και διχαστικό Μπολσονάρο, που κέρδισε στα αστικά και, κυρίως, στα περιαστικά κέντρα του νότου και στα βαθιά αγροτικά. Το πολιτικό κέντρο θα ψηφίσει τον Λούλα κρατώντας τη μύτη του. Ο Λούλα έχει επιλέξει, σημειωτέον, έναν σοβαρό μετριοπαθή κεντροδεξιό αντιπρόεδρο. Πάλι καλά, να λέμε! Η Βραζιλία είναι οι ΗΠΑ της Νότιας Αμερικής και ο φύλακας του Αμαζονίου. Που απειλείται σοβαρά απ' τους φεουδάρχες του Μπολσονάρο. Ανάμεσα στα άλλα καταστροφικά.

Κέρδισε τελικά οριακά, με 1,8%, διαφορά, δύο εκατομμύρια ψήφους στα 123 εκατομμύρια ψηφίσαντες. Στο οικονομικό κέντρο της Ομόσπονδης χώρας, στην πολιτεία του Σάο Πάολο, κέρδισε παρόλα αυτά ο μπολσοναρίστας υποψήφιος κυβερνήτης.

Ο καινούργιος και σοφότερος (?) Λούλα θα τα καταφέρει άραγε;

H Νότια Αμερική έχει μπροστά της μια τεράστια ευκαιρία.

Έχει τεράστιους φυσικούς πόρους, ενέργεια, διατροφική επάρκεια και παραγωγή, αρκετές βιομηχανίες, και ελάχιστα επηρεάζεται από τη σύγκρουση των Αμερικανών με τους Ρώσους και την αντιπαλότητα με τους Κινέζους. Δεν τους αφορά και δεν μπλέκουν με αυτό. Είναι αρκετά μεγάλες και ώριμες δημοκρατίες οι πιο πολλές για να έχουν την πολιτική τους και να μην ακολουθούν τους βορειοαμερικάνους γείτονες τυφλά. Ούτε τους Ευρωπαίους. Δεν είναι οι μπανανίες του '60 με τις χούντες και τα κινήματα. Είναι δημοκρατίες με αρκετά σταθερούς πλέον θεσμούς, με τα προβλήματα και τις δικές τους προτεραιότητες. Μάλλον τα προϊόντα και η βιομηχανίες τους θα ανατιμηθούν, λόγω της διαταραχής της παγκόσμιας παραγωγής από τη ρήξη των βορείων μεταξύ τους, παρότι απειλούνται με την αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους τους λόγω της ανόδου του δολαρίου και των επιτοκίων του. Άραγε θα την εκμεταλλευθούν αυτή την ευκαιρία και πώς;

Υ.Γ.

Το κυρίαρχο μοντέλο σε ακραία περίπτωση παγκόσμιου πυρηνικού πολέμου προβλέπει, εξάλλου, ότι μετά τον θάνατο από τη ραδιενέργεια, αλλά κυρίως από την πείνα και τη δίψα που θα ακολουθήσει τον πυρηνικό χειμώνα πάνω από τις κατεστραμμένες πόλεις και υποδομές, δισεκατομμυρίων ανθρώπων στο βόρειο ημισφαίριο, οι τελευταίοι επιζώντες του είδους μας θα βρίσκονται στο Νότιο, στην Αφρική και τη Νότια Αμερική. Ειδικά μάλιστα στην Αργεντινή προβλέπεται ότι ίσως κατορθώσει να διατηρηθεί επαρκής παραγωγή τροφής για να συντηρηθεί κάποιας μορφής κράτος και πολιτισμός. Έστω πολύ διαφορετικά από ό,τι μέχρι τώρα ξέρουμε.

Γιώργος Γιαννούλης - Γιαννουλόπουλος

Ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο Πόλεμος του Χειμώνα

Είχαμε γράψει στην αρχή του πολέμου ότι ο σημερινός πόλεμος στην Ουκρανία θυμίζει αόριστα έναν άλλον πριν από 83 χρόνια στα Βόρεια σύνορα της Ρωσίας. Τον περίφημο Πόλεμο του Χειμώνα που εξαπέλυσε ο Στάλιν κατά της Φινλανδίας. Η Φινλανδία το 1939 είχε λίγα χρόνια που είχε κερδίσει την ανεξαρτησία της για πρώτη φορά μόλις 22 χρόνια πριν, με την αναταραχή που ακολούθησε την Οκτωβριανή επανάσταση, τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου το 1917. Για αιώνες αποτελούσε έδαφος της Ρωσικής αυτοκρατορίας.

Τότε ο Στάλιν συνάντησε σθεναρή αντίσταση που περιγράφεται στο συνημμένο άρθρο. Η αντίσταση αυτή είχε ως αποτέλεσμα συνολικά μισό με ένα εκατομμύριο νεκρούς!

Από την άλλη, έδειξε τη ζημιά που είχαν κάνει οι πολιτικές εκκαθαρίσεις του Στάλιν στους επαγγελματίες του Σοβιετικού Κόκκινου στρατού με την επιβολή των σπιούνων του. Μέχρι τη σύγκρουση με την Γερμανία είχε μάθει από την τρομερή ανθρώπινη ζημιά που υπέστη.

Όσο για την Φινλανδία των 5.5 εκατομμυρίων ανθρώπων, η χώρα ήταν σε συνεχή αιματηρό εμφύλιο κατά την περίοδο της ανεξαρτησίας της από το 1917 και έψαχνε την ταυτότητά της.

Ο πόλεμος με τη Σοβιετική Ένωση, παρότι οδήγησε στην απώλεια αρκετών εδαφών, ένωσε τους Φινλανδούς και στην πραγματικότητα σφράγισε την ύστερη δημιουργία διακριτής εθνικής ταυτότητας για το κράτος τους. Είναι μια ιστορική διαδικασία επαναλαμβανόμενη αυτή στις ύστερες εθνογενέσεις της Ευρώπης. Όπως έγινε και στα Βαλκάνια κατά τον 19ο και 20ό αιώνα. Με πολύ αίμα, πολύ πόνο, πολλές χαμένες πατρίδες και πολλές εθνοκαθάρσεις. Απ' τη μικρασιατική σύγκρουση ως τους πρόσφατους πολέμους της Γιουγκοσλαβίας.

Μετά τον πόλεμο η Φινλανδία διατήρησε μια στρατηγική ουδετερότητα κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, διατηρώντας τη δημοκρατία της και την ανεξαρτησία της, ως στρατιωτικό buffer zone ανάμεσα στα δυο μπλοκ. Με την ένταξή της στην ΕΕ βελτίωσε δραματικά επίσης την οικονομική της θέση και το επίπεδο της ευημερίας της.

Καλοί οι ήρωες να τους θυμούνται οι ζωντανοί ακόμη κι όταν χάνουν τους πολέμους για την τιμή των όπλων. Πιο καλοί ακόμη όταν κάτι κερδίζουν με τόσο αίμα και τόσο πόνο, όταν έχουν κάποια αποτελέσματα έστω μερικώς νικηφόρα.

Αλλά σίγουρα οι καλύτεροι πόλεμοι είναι εκείνοι οι πόλεμοι που δεν χρειάστηκε να γίνουν ποτέ, αποτέλεσμα των οποίων είναι ότι είμαστε ζωντανοί και μπορούμε όλα αυτά να τα συζητάμε με σάρκα και οστά, μια σκεπή πάνω απ' το κεφάλι κι ένα πιάτο φαγητό στο τραπέζι.

Σήμερα θα προσθέταμε στο παραπάνω την επιβεβαίωση της διαπίστωσης: ποτέ δεν είναι νικηφόρο να διοικούν τις πολεμικές επιχειρήσεις (και τη χώρα ) άνθρωποι των μυστικών υπηρεσιών, όπως ο Πούτιν. Η νοοτροπία και η ενσωματωμένη επαγγελματική τους σκέψη στηρίζεται στη δυσπιστία στους επαγγελματίες στρατιωτικούς, τον τρόμο, τον υπερσυγκεντρωτισμό, την έλλειψη εμπιστοσύνης και γνώσεων για τον τρόπο διεξαγωγής και λήψης αποφάσεων στο πεδίο. Ακόμη και οι στρατιωτικοί χρειάζονται σοβαρή πολιτική καθοδήγηση.

Όταν οι μυστικοί σφετερίζονται την απόλυτη εξουσία ειδικά μάλιστα σε πολεμικές επιχειρήσεις, αντί της βοηθητικής τους θέσης, όπως άλλοτε ο Μπέρια, καταστρέφουν τη δομή, την εμπιστοσύνη, εισάγουν την καχυποψία, διαλύουν με τις δικές τους προτεραιότητες την αναγκαία εμπιστοσύνη στην ιεραρχία. Είναι η συνταγή της ήττας.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος

Το σχετικό άρθρο: Ο Πόλεμος του Χειμώνα

-------------------------------------------------------------------------------------------

Saturday, November 29, 2014

Ο Πόλεμος του Χειμώνα

Συμπληρώνονται φέτος 75 χρόνια από τον ξεχασμένο Χειμερινό Πόλεμο.

Κι όμως, στον πόλεμο εκείνο, που ξεκίνησε με τη Σοβιετική εισβολή στη Φινλανδία, στις 30 Νοεμβρίου του 1939, έχασαν τη ζωή τους κάτι λιγότερο από μισό εκατομμύριο νέοι άνθρωποι. Κάποιοι σύγχρονοι ιστορικοί, μετά το άνοιγμα μερικών από τα αρχεία της πρώην ΕΣΣΔ, ανεβάζουν τον αριθμό αυτό κατά πολύ. Με τους νεκρούς κυρίως από την πλευρά του Κόκκινου Στρατού που, κατ' εντολή του Στάλιν και σε συνέχεια του συμφώνου Molotov–Ribbentrop, που μοίραζε την Κεντρική, Ανατολική Ευρώπη και τη Σκανδιναβία ανάμεσα στη Σοβιετική Ένωση και τη Ναζιστική Γερμανία, εισέβαλε στην περήφανη Σκανδιναβική χώρα.

Ο Στάλιν πίστευε πως ακολουθώντας την τακτική του Γερμανού ομολόγου του, το περίφημο blitzkrieg, με τη μαζική εισβολή τανκ και αεροπορικούς βομβαρδισμούς, θα ανάγκαζε τους Φινλανδούς να παραδοθούν.

Αρχικά απαίτησε ένα τμήμα της Φινλανδίας, τον Ισθμό της Καρελίας, που θεωρούσε πως ανήκει στη Ρωσία, τον οποίο η ΕΣΣΔ είχε παραδώσει μαζί με την ανεξαρτησία της στη Φινλανδία αμέσως μετά την επανάσταση των Μπολσεβίκων.

Η Δημοκρατική Φινλανδία αντιπρότεινε κάποιες παραχωρήσεις που ο Στάλιν δεν έκανε αποδεκτές.

Η κομμουνιστική αυτοκρατορία, όπως και η τσαρική προκάτοχός της, εξακολουθούσε να θεωρεί τις χώρες της Βαλτικής και τη Φινλανδία δικαιωματικά δική της γη.

Η μικρή Φινλανδία, δίχως σύγχρονο στρατό, με μερικά απαρχαιωμένα άρματα και ελάχιστα παμπάλαια αεροπλάνα, δίχως δυνατότητα σοβαρών ενισχύσεων, απέναντι στον Κόκκινο Στρατό που μόλις είχε καταλάβει την ανατολική Πολωνία με μόλις 1.000 απώλειες, αποφασίζει δημοκρατικά, να πολεμήσει. Για να αποδείξει στον κόσμο πως μια μικρή κοινότητα ανθρώπων μπορεί να διατηρήσει την αξιοπρέπειά της πολεμώντας για την ελευθερία της. Όπως μας έμαθαν οι Αθηναίοι δυόμισι χιλιετίες παλιότερα.

Η συνέχεια είναι γνωστή. Αντί για μια συνολική νίκη μέσα σε δύο εβδομάδες, που είχαν υποσχεθεί οι στρατηγοί του στον Στάλιν, που μάλιστα έδιναν εντολές στους στρατιώτες να προσέξουν να μη διασχίσουν κατά λάθος τα Σουηδικά σύνορα προελαύνοντας, θα δοκιμάσουν την αποφασιστική αντίσταση των Φινλανδών, που μάχονταν στα παγωμένα δάση και τις λίμνες του βορρά, για να προασπίσουν την ελευθερία τους με κάθε μέσο: πυροβόλα, βόμβες μολότοφ που έριχναν από κοντά στα Σοβιετικά άρματα (τι ειρωνεία για τις αυτοσχέδιες βόμβες που πήραν το όνομά τους από τον Υπουργό του Στάλιν), με μαχαίρια. Οι Φινλανδοί ενωμένοι παρατάσσονται και οργανώνονται όλοι πίσω από την κοινή προσπάθεια, με πολύ σημαντικό τον ρόλο των γυναικών, σε μια χώρα που, πρώτες αυτές από τις αρχές του 20ου αιώνα, έχουν δικαίωμα ψήφου.

Στα παγωμένα δάση της Βαλτικής και της Σκανδιναβίας γράφτηκε μια από τις μεγαλύτερες εποποιίες της Ευρωπαϊκής Ιστορίας. Ελάχιστες δυνάμεις, με τη στήριξη μόνο εθελοντών από την Ευρώπη και την Αμερική, στάθηκαν ουσιαστικά στο πλάι των Φινλανδών απέναντι στον μεγάλο εισβολέα. Λίγη βοήθεια με εθελοντές από τους Ούγγρους, από τους Σουηδούς και τους Νορβηγούς (που όμως αρνήθηκαν στους Αγγλογάλλους τη διέλευση από το έδαφός τους για να στείλουν ενισχύσεις στην εμπόλεμη Φινλανδία, φοβούμενοι την εμπλοκή τους). Και εθελοντές από την Αμερική, Αυστραλία και άλλες ελεύθερες χώρες.

Επιζώντες μαρτυρούν την εκατόμβη που υπέστησαν οι Σοβιετικές Μεραρχίες που εισέβαλαν στη Φινλανδία όχι μόνο στον ισθμό της Καρελίας, αλλά σε διάφορα σημεία από άκρη σε άκρη ως το βορειότερο σημείο των συνόρων, στη θάλασσα του Μπάρεντς. Με ήδη αποδεκατισμένα τα 2/3 των ανώτατων αξιωματικών του Σοβιετικού στρατού από τις διώξεις του Στάλιν, τις αποφάσεις έπαιρναν οι κομισάριοι του Ζντάνοφ, οι οποίοι είχαν εντολή να σκοτώνουν εν ψυχρώ όποιον αξιωματικό αρνούνταν τις φωτισμένες εντολές τους. Και το έκαναν. Οδηγώντας χιλιάδες στρατιώτες σε συνεχείς επιθέσεις σε οπλισμένες θέσεις, σε βαθμό που οι Φινλανδοί αποκαμωμένοι υπερασπιστές δεν μπορούσαν να αντέξουν ψυχολογικά ότι σκότωναν τόσους πολλούς νέους ανθρώπους, όπως λέει στη συγκλονιστική μαρτυρία του ένας βετεράνος.

Τα κορμιά των νεκρών που πάγωναν σε λίγα λεπτά στον τρομερό χειμώνα χρησιμοποιούνταν για κάλυμμα απέναντι στις σφαίρες. Κάποιοι νέοι Ρώσοι, στους μείον 30 βαθμούς, έμεναν ορθοί και ακίνητοι, νεκροί, αποσβολωμένοι να κοιτούν το κενό μιας ζωής που δεν τους δόθηκε να ζήσουν.

Οι Σοβιετικοί, μετά από έναν μήνα μαχών με ταπεινωτικές ήττες και τρομερές απώλειες, αναγκάστηκαν να μεταφέρουν νέες μεραρχίες από το εσωτερικό της χώρας, και χρειάστηκαν ακόμη τρεισήμισι μήνες μαχών, ως τη 12η Μαρτίου του 1940, για να κατορθώσουν να κάμψουν τη Φινλανδική αντίσταση και να καταλάβουν την Καρελία, εγκαταλείποντας την ιδέα για κατάληψη όλης της χώρας.

Σήμερα, καθώς άνεμοι πολέμου πνέουν στα ανατολικά όρια της Ευρώπης κάτω από την πίεση μιας νέας Ρώσικης αυτοκρατορίας που επιχειρεί να ανασυσταθεί με όρους του 19ου αιώνα, στην Κριμαία, την ανατολική Ουκρανία, τις προσαρτημένες περιοχές της Γεωργίας, τη Μολδαβία,

ενώ η Γερμανική ηγεσία φαίνεται να ταλαντεύεται ανάμεσα στην αποφασιστική και γενναία στήριξη της Ευρωπαϊκής ενοποίησης, που προφυλάσσει και την ίδια από τους παλιούς δαίμονες της Ευρώπης, και στη μοναχική και επικίνδυνη κεντροευρωπαϊκή προοπτική,

κι ενώ οι ελίτ των άλλων μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών δεν φαίνεται να βρίσκουν τη δύναμη να αντιμετωπίσουν τα δομικά προβλήματα των χωρών τους, αυτά που τρέφουν το φίδι του εθνικισμού,

ο Πόλεμος του Χειμώνα, παραπάνω από δυο ολάκερες γενιές πριν, γενιές που έζησαν στους καιρούς της μακρότερης περιόδου ειρήνης στην ήπειρό μας, έρχεται, τούτον τον άλλον αποσυντονισμένο και ασταθή χειμώνα του 2014, να μας θυμίσει πως η ιστορία μας είναι πάντα εδώ, σε έναν κόσμο αλλαγμένο, με θεμελιώδεις ανισορροπίες και εστίες πολέμου που σιγοκαίνε.

Και οι νεκροί και οι μνήμες κι εκείνα για τα οποία πολέμησαν κάτω από κάθε πέτρα, πίσω από κάθε πράξη ή παράλειψη (τα αδίκως για εμάς λησμονημένα) εδώ είναι. Στα ανεπαίσθητα όρια που ισορροπούν οι δικές μας επιλογές, θελητές ή αθέλητες, στην αόρατη χαρτογραφία των μάταιων φιλοδοξιών των κάθε λογής εξουσιών, πάνω στα βουνά, τις κοιλάδες, τις θάλασσες της οικουμένης και στις ζωές των ανθρώπων. Είναι εδώ και διαχωρίζουν τη ζωή από τον θάνατο, σαν τους αγκαλιασμένους σκελετούς στο χαράκωμα, όπως το πέταγμα της πολύχρωμης πεταλούδας που μπορεί να προκαλέσει έναν τυφώνα, σαν την καραβιά των προσφύγων από τη Συρία, που θα μπορούσε να είναι κάθε ένας από εμάς, σαν ένα ζεστό νεανικό χαμόγελο στην επικράτεια του χιονιού.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος

Περισσότερα για τον Πόλεμο του Χειμώνα στο εξαιρετικό ντοκιμαντέρ του BBC 

 https://www.youtube.com/watch?v=QMoTsnKNV48

και στα 

http://en.wikipedia.org/wiki/Winter_War
http://en.wikipedia.org/…/Foreign_support_of_Finland_in_the…
http://en.wikipedia.org/wiki/Background_of_the_Winter_War
http://en.wikipedia.org/wiki/Molotov%E2%80%93Ribbentrop_Pact