Ο Τσώρτσιλ ολόκληρος και η αλήθεια

 

Σε προηγούμενο άρθρο (Ο ήλιος και ο πόλεμος) περιγράψαμε απλά, χωρίς κάποια αξιολογική κρίση, τις αυξανόμενες συνέπειες ειδικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση της μεγα-ρήξης που έχει προκληθεί από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Τίθεται λοιπόν τώρα, λογικά και εντελώς καλοπροαίρετα, το ερώτημα: ''Όμως τι προτείνετε για την Ουκρανία, τι μπορούμε να κάνουμε τώρα; να αφήσουμε τη Ρωσία να κάνει ό,τι θέλει;" Για να μην υπάρχουν παρανοήσεις, η άποψή μου είναι χονδρικά η εξής:

Δεν έχω καμία απολύτως αμφιβολία για τον Πούτιν και την επεκτατική λογική που τον κινεί ούτε για το αδίστακτο των μεθόδων του. Το έχω επισημάνει ήδη πολύ πριν, πολύ πιο έντονα από το 2010 και το θεωρώ δεδομένο που έπρεπε να έχει ήδη αντιμετωπιστεί.

Χωρίς να χρειαστεί η εμπλοκή των Αμερικανών που έχουν δικά τους (φυσιολογικά) συμφέροντα και ατζέντα. Των οποίων μάλιστα κατόρθωσε να αναδείξει δικό του Πρόεδρο για μερικά χρόνια. Και στο παρά πέντε απέτρεψαν το πραξικόπημα που τους ετοίμαζε.

Η ΕΕ είμαστε 450 εκατομμύρια άνθρωποι, έχουμε 16 τρισεκατομμύρια ευρώ ΑΕΠ, τεχνολογία προχωρημένη, και δαπανούμε πριν τον πόλεμο 200 δις ευρώ τον χρόνο για τους στρατούς μας. Οι Ρώσοι έχουν 140 εκατομμύρια πληθυσμό, μόλις 1,4 δις ευρώ ΑΕΠ και δαπανούν μόλις 60 δις ευρώ τον χρόνο για τον στρατό τους. H Γαλλία μόνη της 45 δις ευρώ και διαθέτει επίσης πυρηνικά όπλα.

Η Ρωσία δυσκολεύεται να κατακτήσει την Ουκρανία των 44 εκατομμυρίων με πολύ λιγότερο ισχυρό στρατό, αεροπορία, ναυτικό. Θα είχε την παραμικρή, την ελάχιστη πιθανότητα να επιτύχει οτιδήποτε εάν απειλούσε την Ευρωπαϊκή Ένωση και αυτή στεκόταν ενωμένη;

Εκεί σταματάει κάθε ομοιότητα με την προπολεμική Γερμανία. Με δυο λόγια, είμαστε μεγάλα παιδιά. Και μεγάλες δημοκρατίες. Το αν, πώς και πότε θα κάνουμε πόλεμο με τη Ρωσία στα δικά μας σύνορα, πώς θα την αντιμετωπίσουμε, τι κυρώσεις θα επιβάλουμε, θα έπρεπε να είναι δική μας υπόθεση ανάλογα με τα δικά μας συμφέροντα. Και οι Αμερικανοί να συμπαρίστανται, εάν υπάρξει ανάγκη και τους ζητηθεί. Αλλά τον πρώτο λόγο θα έπρεπε να τον έχουμε οι Ευρωπαίοι. Εάν οι προθέσεις των υπερατλαντικών συμμάχων ήταν ανυστερόβουλες, θα είχαν σπρώξει την Ευρώπη σε αυτό. Μπορούμε μια χαρά να αντιμετωπίσουμε τη Ρωσία. Οι Αμερικανοί θα έπρεπε να έχουν λόγο σε αυτό μόνον εάν αναλαμβάνουν ίσο κόστος.

Αν, για παράδειγμα, ανεβάσουν το κόστος του πετρελαίου και ενέργειας στη χώρα τους στο ευρωπαϊκό επίπεδο παρέχοντας με τιμές κάτω του κόστους στην Ευρώπη. Αν θα παρέχουν με τιμές κάτω του κόστους τους σε τιμή Ρωσίας στάρι και καλαμποκέλαιο στην Ευρώπη. Αν πάρουν το 1.5 εκατομμύριο, όχι μόνο 100.000 από τους 4 εκατομμύρια Ουκρανούς πρόσφυγες, ανάλογα τον πληθυσμό τους. Όπως έκαναν στον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο. Αλλιώς βγάζουν λεφτά, ασκούν εξουσία και παίρνουν αποφάσεις με έξοδα άλλων. Για τους δικούς τους λόγους του ανταγωνισμού με την Κίνα.

Ισότιμη συμμαχία σημαίνει ότι εμείς που πληρώνουμε και θα πληρώσουμε πολύ παραπάνω θα αποφασίσουμε. Και εάν οι υπερατλαντικοί σύμμαχοί μας χρειαστούν βοήθεια αλλού, στον ανταγωνισμό τους με την Κίνα αν αυτή φτιάξει βάσεις στα σύνορά τους και εισβάλει να καταλάβει το Μεξικό, να την προσφέρουμε απλόχερα. Αυτό σημαίνει συμμαχία ίσων.

O Μακρόν και ο Σολτς και η Μέρκελ νωρίτερα προσπάθησαν να βρουν τους κατάλληλους συμβιβασμούς εδώ και καιρό με τη Ρωσία παράλληλα με το να θέσουν όρια. Θα έπρεπε η Ευρώπη να έχει ήδη επιταχύνει τη δημιουργία της δικής της άμυνας. Και να προωθήσει μια αρχιτεκτονική ασφάλειας της ηπείρου που να περιλαμβάνει τη Ρωσία αντιμετωπίζοντας και τις ανησυχίες της, όπως είχαν προτείνει ήδη από το 1992 άνθρωποι με στρατηγική οπτική σαν τον Κίσινγκερ. Ταυτόχρονα να προσγειώσει και προστατεύσει τους Ουκρανούς αντί να τους αφήνει να χρησιμοποιούνται για την ενίσχυση μιας ρήξης του κόσμου στα δύο. Και σταδιακά να τους ενσωματώσει.

Ο χρόνος δεν δούλευε υπέρ του Πούτιν όσο μεγάλωνε η μεσαία τάξη της Ρωσίας και η αλληλεπίδραση με τη Δύση. Αλλά η δημοκρατική εξέλιξη χρειάζεται μια δυο γενιές ευημερίας και ειρήνης. Δεν είναι υποχρεωτική εξάλλου ούτε εγγυημένη εξέλιξη. Και ποτέ δεν μπορεί να επιβληθεί έξωθεν. Ειδικά μάλιστα σε μεγάλα έθνη.

Δυστυχώς, τώρα είναι μάλλον αργά για όλα αυτά. Πλην του Ευρωπαϊκού στρατού, της πολιτικής ενοποίησης και της απεξάρτησης από τις ΗΠΑ, που έχουν γίνει ακόμη πιο επείγοντα. Στην Ουκρανία (και στην Ευρώπη) οι συνέπειες του τρέχοντος πολέμου θα είναι τεράστιες, όπως και να τελειώσει, εάν τελειώσει σύντομα. Και κάθε μέρα που περνά θα γίνονται πιο μεγάλες.

Σχετική απώλεια ανταγωνιστικότητας της ΕΕ, πτώση της παραγωγικότητας και του βιοτικού επιπέδου.

Όπως πιθανότατα και παράπλευρες κρίσεις στις χώρες τις βόρειας Αφρικής και στις φτωχότερες χώρες. Η σημαντική αναβάθμιση της Τουρκίας θα είναι επίσης αναπόφευκτη.

Στην Ευρώπη μπαίνουμε σε μια οικονομία του πολέμου.

Σήμερα, λοιπόν, κανείς δεν μπορεί να προτείνει κάτι άλλο για την Ουκρανία από αυτό που γίνεται ήδη. Και ως Ευρωπαίοι κάνουμε ήδη πάρα πολλά. Τα πιο πολλά. Πρέπει να είμαστε περήφανοι γι' αυτό. Να σταθούμε πλάι στους Ουκρανούς με όποιον τρόπο μπορούμε, που δεν απειλεί τη δική μας ύπαρξη αλλά υποχρεώνει και τους υπερατλαντικούς συμμάχους μας να αναλάβουν το μέρος του κόστους που τους αντιστοιχεί.

Τώρα μιλούν τα όπλα. Θα γίνει ό,τι είναι να γίνει με κόστος σε υποδομές, πόνο και αίμα.

Τα όρια της στρατιωτικής εμπλοκής της Ευρώπης και των ΗΠΑ ήταν γνωστά από πριν. Αυτά τηρούνται. Από όλους. Και τους Αμερικανούς. Όχι απευθείας αντιπαράθεση νατοϊκών ή Ευρωπαίων με ρωσικές δυνάμεις. Πουθενά. Όχι σύγχρονα δυτικά όπλα που μπορεί μάλιστα να πέσουν και στα χέρια των Ρώσων και ούτως ή άλλως οι Ουκρανοί δεν μπορούν να χειριστούν. Ανθρωπιστική στήριξη. Συμβολικά παλιάς σχετικά τεχνολογίας πυραύλους και τουφέκια. Γιατί μετά από αυτά τα όρια όλοι γνωρίζουν πως δεν θα υπάρχει ούτε Δύση, ούτε Ρωσία, ούτε τίποτε άλλο που να μας θυμίζει τον σημερινό πλανήτη.

Αυτό ενδεχόμενα δεν εξηγήθηκε επαρκώς από όλους στους Ουκρανούς, πολίτες και ηγεσία, για να κάνουν τις επιλογές τους. Νομίζω από κάποιους σκοπίμως δεν εξηγήθηκε. Ή εξηγήθηκε και η Ουκρανική ηγεσία δεν το έλαβε υπόψη. Δεν θα μάθουμε ποτέ μάλλον.

Όταν θα σταθεροποιηθούν τα μέτωπα, θα υπάρξει αμοιβαία ανάγκη συμβιβασμών. Σε αυτό για την ώρα διευκολύνει μόνο η Τουρκία και το Ισραήλ λόγω της στάσης και θέσης τους, προσφέροντας διαμεσολάβηση για τις διαπραγματεύσεις. Και η Γαλλία. Η Ευρώπη καλό είναι να επιταχύνει τη δική της αμυντική και πολιτική ανεξαρτησία και να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της καθυστέρησης τόσα χρόνια όσο καλύτερα μπορεί. Να φροντίσει τους Ουκρανούς φίλους που φεύγουν από τα σπίτια τους ως πρόσφυγες και να ετοιμαστεί για την περίπτωση που η κρίση μεταφερθεί στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή.

Τι άλλο θα μπορούσε να κάνει η πολιτική ηγεσία της Ευρώπης;

Το πιο σημαντικό! Να πει την αλήθεια στους πολίτες της. Μπαίνει σε οικονομία πολέμου. Οι εμπορικοί και χρηματοοικονομικοί πόλεμοι, αυτό είναι οι κυρώσεις, έχουν θύματα και από τις δυο πλευρές, ειδικά αν είναι τόσο στενά οικονομικά και γεωγραφικά συναρτημένοι. Χάνουν όλοι, αλλά συνήθως χάνει πιο πολλά αυτός που έχει πιο πολλά να χάσει. Υψηλότερο επίπεδο ζωής, εισόδημα, παραγωγή πιο περίπλοκη, υψηλότερο καταμερισμό εργασίας. Και πρέπει να είναι προετοιμασμένος να το αντέξει.

Πιθανόν να χρειαστεί να χυθεί και Ευρωπαϊκό αίμα, αν όχι στην ίδια την Ευρώπη, μπορεί για να αντιμετωπιστούν παράπλευρες συνέπειες στη Βόρεια Αφρική, τη Μέση Ανατολή ή ακόμη στα Βαλκάνια. Και πρέπει να είναι προετοιμασμένοι οι πολίτες να το αντέξουν επίσης. Αν δεν καταλάβουν οι πολίτες, ο μέσος άνθρωπος, γιατί συμβαίνει όλο αυτό και ποια είναι η προοπτική εξόδου και νομίζουν ότι απλά τιμωρούμε τον Πούτιν και τους κακούς ολιγάρχες πατώντας ένα κουμπί στο πληκτρολόγιο, κατάσχοντας κότερα ανέξοδα, χωρίς κόστος, σαν να είναι τηλεπαιχνίδι, θα τους έρθει πολύ απότομα ο συνολικός λογαριασμός, που άρχισε να έρχεται μόλις η πρώτη δόση του.

Επειδή πολλοί μνημονεύουν τον Τσώρτσιλ αυτό τον καιρό (ορθά) ξεχνούν ένα βασικό πράγμα. Ο Τσώρτσιλ δεν υποσχέθηκε εύκολη νίκη δι’ αντιπροσώπων. Δεν είπε ότι θα τιμωρήσει τον Χίτλερ και δεν θα ανοίξει μύτη στη Βρετανία.

Προετοίμασε τους πολίτες του με ειλικρίνεια: ‘’Δεν έχω τίποτα να προσφέρω παρά αίμα, δεινά, δάκρυα και ιδρώτα. Έχουμε μπροστά μας μια δοκιμασία του πιο δύσκολου είδους. Έχουμε μπροστά μας πάρα πολλούς μήνες αγώνα και ταλαιπωρίας.’’

Ο Τσώρτσιλ κατόρθωσε να οδηγήσει στη νίκη γιατί έπεισε τους πολίτες του λέγοντας την αλήθεια.

Δίχως αυτήν όσο πορευόμαστε με φαντασιώσεις, με μαλακά λογάκια, λες κι ο πόλεμος εξαντλείται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στις εικόνες των τηλεοράσεων, και δεν συντελείται στην πραγματικότητα πλάι μας, στα ράφια των σουπερμάρκετ, στις παραγωγικές μονάδες, στους μισθούς και στις τιμές του ρεύματος, στην ανεργία, τον πληθωρισμό, πολύ φοβούμαι, το απεύχομαι, ότι τέρατα, πουτινικά τέρατα, μπορεί να προκύψουν στους δρόμους και στις κάλπες. Από αυτή τη ζαβή παρανόηση. Που μόνο η συνειδητή απόφαση των πολιτών να αναλάβουν αυτό το κόστος, τα δεινά, μπορεί να αποτρέψει. Αλλιώς μπορεί σύντομα να εκπλαγούμε δυσάρεστα.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος

Ο ήλιος και ο πόλεμος

Η τιμή του ηλιέλαιου διπλασιάστηκε στην Ισπανία. Ακόμη και έτσι οι εστιάτορες δεν βρίσκουν τις ποσότητες που αναζητούν. Μαζί με τις τιμές των καυσίμων, που με την σειρά τους ανέβασαν τα μεταφορικά κάθε είδους, έχουν άμεση επίπτωση στις τιμές. Η τιμή του ελαιόλαδου ανέβηκε, καθώς ως εναλλακτικό προϊόν για λάδι τηγανίσματος αυξήθηκε η ζήτησή του.

Εάν σε αυτά προστεθεί και η σχετική αύξηση της τιμής του ρεύματος, έστω πιο περιορισμένη σε σχέση με την Ελληνική, δημιουργούν μια βαθιά κοινωνική δυσφορία. Στην Ελλάδα η κυβέρνηση συσκέπτεται για την αντιμετώπιση του θέματος του επισιτιστικού ανεφοδιασμού και επάρκειας σε στάρι, ηλιέλαιο και λιπάσματα, όπως αναφέρει η Καθημερινή, επιβάλλονται έκτακτα μέτρα με πλαφόν για την άνοδο των τιμών σε αυτά τα προϊόντα, ενώ αλυσίδες, όπως ο Σκλαβενίτης και το Mymarket και ακολουθεί και το Lidl, επιβάλλουν πλαφόν αγορών στους καταναλωτές σε αυτά τα βασικά προϊόντα ώστε να αποτραπούν οι ελλείψεις.

Λίγο πολύ σε όλη την Ευρώπη αρχίζουν να γίνονται αισθητές στον προϋπολογισμό και αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων οι συνέπειες της διακοπής των εφοδιαστικών αλυσίδων σε κρίσιμους τομείς λόγω του πολέμου στην Ουκρανία εξαιτίας της εισβολής της Ρωσίας. Είτε λόγω των κυρώσεων είτε ως απευθείας συνέπειες του πολέμου.

Η μεταφορά σιτηρών από τη Ρωσία και Ουκρανία προς την παγκόσμια αγορά αντιμετωπίζει ήδη προβλήματα. Οι δύο χώρες καλύπτουν το 27% της παγκόσμιας ζήτησης σιταριού. Ειδικά οι χώρες της βόρειας Αφρικής, από το Μαρόκο ως την Αίγυπτο, και φυσικά η Τουρκία εισάγουν μέχρι και το 70% του σιταριού τους από την Ουκρανία και Ρωσία. Ακόμη και να συνεχίσουν οι εξαγωγές από τη Ρωσία, η σοδειά του 2022 θα πρέπει να θεωρείται χαμένη για την Ουκρανία, τόσο η χειμερινή συγκομιδή όσο και η ανοιξιάτικη σπορά. Η χώρα, αν δεν θερίσει και σπείρει άμεσα, θα πρέπει επίσης να εισάγει τον επόμενο χρόνο, για 40 εκατομμύρια άτομα, είτε μέσω βοήθειας της Δύσης είτε από τη Ρωσία.

Το αέριο στην Ευρώπη έχει αρχίσει να χτυπάει τις τιμές όλων των προϊόντων που το χρησιμοποιούν ως άμεση πρώτη ύλη, ενέργεια, είτε έμμεσα μέσω των τιμών του ρεύματος.

Πώς να γίνει όμως; Η γεωγραφία είναι αμείλικτη, όπως και η γεωπολιτική πραγματικότητα. Από όπου αλλού και να έρθει, ακόμη και εάν βρεθεί ο τρόπος και οι ποσότητες, από τις ΗΠΑ, το Κατάρ, τα ΗΑΕ, την Περσία, θα είναι ακριβότερο. Όπως και το πετρέλαιο, αν βγει από την παγκόσμια αγορά σημαντικό μέρος του. Βέβαια, δεν φαίνεται να έχουμε την πολυτέλεια να πολυασχοληθούμε αν τα καθεστώτα που εναλλακτικά παρέχουν αυτές τις πρώτες ύλες είναι λιγότερο ή περισσότερο δημοκρατικά από τη Ρωσία του Πούτιν ή αν έχουν εισβάλλει σε άλλες χώρες, αν χρηματοδοτούν τρομοκράτες και άλλες λεπτομέρειες (βλέπε Σαουδική Αραβία, Κατάρ, ΗΑΕ, Κουβέιτ, Ιράκ, Ιράν, και πάει λέγοντας).

Το πετρέλαιο, εδώ που τα λέμε, συμβιβάστηκε με τη Δημοκρατία μόνο στη Νορβηγία, και αυτό επειδή οι βαθιά δημοκράτες (και προτεστάντες) Νορβηγοί το κράτησαν εκτός προϋπολογισμού για να μην σταματήσουν να δουλεύουν.

Διότι η γεωπολιτική της ενέργειας φαίνεται πως δεν έχει σχέση με δημοκρατικές αξίες, όπως διαπίστωσε δημόσια ο (Πράσινος) Υπουργός Ενέργειας της Γερμανίας, που πήρε το δισάκι του και τράβηξε στο Κατάρ και τα ΗΑΕ, τα οποία παρεμπιπτόντως διατηρούν τις πολύ καλές σχέσεις τους και με τη Ρωσία και με το Ισραήλ. Τον ακολουθούν και όλοι οι άλλοι Ευρωπαίοι.

Ακόμη και οι ΗΠΑ, παράλληλα με την άοκνη προσπάθειά τους να στηρίξουν τη δημοκρατία και την ελευθερία στην άλλη άκρη του Ατλαντικού (με έξοδα άλλων), έστειλαν υψηλή αντιπροσωπεία να συζητήσει με τον Μαδούρο, που έχει τα μεγαλύτερα πετρελαϊκά αποθέματα στον κόσμο, ο οποίος λίγο πριν υποστήριζε τον Πούτιν, μπας και τον βοηθήσουν να τα εκμεταλλευθεί ελεύθερα και ωραία.

Και μια και μιλήσαμε για το Ισραήλ, φαίνεται πως έχει τα δικά του θέματα να λύσει και γι' αυτό δέχεται μεν διπλωματικά τον αμερικανό ΥΠΕΞ αλλά δεν τρελλάθηκε κιόλας. Με 1,5 εκατομμύρια ρωσόφωνους κατοίκους, από τα 7,5 εκατομμύρια συνολικά, προερχόμενα από την πρώην ΕΣΣΔ, οι οποίοι αποτελούν και τη δεξαμενή των πιο συντηρητικών υπερορθόδοξων εβραίων, ενώ γεννούν με μεγαλύτερο ρυθμό από τον κοσμικό και σύγχρονο πληθυσμό της χώρας, δύσκολα θα ρίσκαρε την ένταση μιας υποβόσκουσας εδώ και καιρό εσωτερικής διαίρεσης. Το φιλελεύθερο, ανοιχτόμυαλο, προοδευτικό και νικηφόρο Ισραήλ του '60 ή του '70 ανήκει ακριβώς σε αυτές τις δεκαετίες. Δεν είναι όμως η ίδια χώρα με το Ισραήλ του 2020. Πλέον δεν απειλείται από έξω η χώρα τόσο, όσο από την ογκούμενη εσωτερική του αντίφαση, ανάμεσα στο φιλελεύθερο και το υπερορθόδοξο τμήμα του πληθυσμού του. Εξ ου και η σχετική αποστασιοποίησή του από τη Ρωσοαμερικανική ρήξη.

Πόσο μάλλον που η γειτονική Συρία, μέσω της οποίας μπορεί να περάσει η Χεζμπολάχ του Ιράν στον Λίβανο, ελέγχεται άμεσα από τον υπάλληλο του Πούτιν, Άσαντ. Ιδιαίτερα τώρα που θέλοντας και μη οι Αμερικανοί θα καταπιούν την ενσωμάτωση του Ιράν στην παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου και αερίου, αλλιώς θα διψάσουμε και θα πεινάσουμε στην Ευρώπη, έναντι κάποιας συμφωνίας (ας ελπίσουμε επιτέλους) για το σταμάτημα του πυρηνικού του προγράμματος. Ναι, αυτήν για την οποία τόσο προσπάθησε ο καψερός ο Ομπάμα (θυσίασε τη Συρία για να το πετύχει) και οι Ευρωπαίοι και συνειδητά έκανε τη χάρη στον Πούτιν ο Τραμπ να την πετάξει στα σκουπίδια σε μια μέρα.

Ακόμη μάλιστα παραπάνω που το σιτάρι που θα λείψει κυρίως από τις γειτονικές του Ισραήλ, Αίγυπτο (100 εκατομμύρια άνθρωποι), Τυνησία, Αλγερία, Μαρόκο και η συνακόλουθη άνοδος των τιμών των τροφίμων σε σχετικά χαμηλότερου εισοδήματος μεγάλους πληθυσμούς δεν προοιωνίζει τίποτε καλό για τη σταθερότητα των γειτόνων του. Η Αραβική Άνοιξη είχε προκύψει παράλληλα με μια παρόμοια κρίση, όπου λόγω υψηλών θερμοκρασιών οι Ρώσοι περιόρισαν τις εξαγωγές τους.

''Το 2011, με το σιτάρι στα 8 δολάρια/μπούσελ, είχαμε τις μεγάλες ταραχές στη Βόρεια Αφρική και τις Αραβικές χώρες, δηλαδή αυτό που ονομάστηκε Αραβική Άνοιξη και έριξε την κυβέρνηση της Τυνησίας, έφερε μεγάλη αναταραχή στην Αίγυπτο και έπαιξε ρόλο στην έναρξη του εμφυλίου πολέμου στη Συρία.

Τώρα, το σιτάρι έφθασε κοντά στα 14 δολάρια, ψάχνει να βρει την ισορροπία του λίγο πιο χαμηλά και το 28% των παγκόσμιων εξαγωγών κινδυνεύει να μείνει εκτός αγοράς λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Η κατάσταση δεν εμπνέει αισιοδοξία, δεδομένου του ότι, όπως προαναφέραμε, οι περισσότερες αραβικές και βορειοαφρικανικές χώρες προμηθεύονται παραδοσιακά το μεγαλύτερο μέρος του σιταριού τους από την Ρωσία (κυρίως) και την Ουκρανία.'' αναφέρει σωστά το Liberal.gr .

"Αν νομίζετε ότι έχουμε τώρα κόλαση επί γης, ετοιμαστείτε, γιατί αν αγνοήσουμε τη βόρεια Αφρική, τότε η Αφρική θα έρθει στην Ευρώπη, αν αγνοήσουμε τη Μέση Ανατολή, τότε η Μέση Ανατολή θα έρθει στην Ευρώπη", προειδοποίησε τους Ευρωπαίους ηγέτες ο υπεύθυνος του Παγκόσμιου Προγράμματος Τροφίμων του ΟΗΕ, Ντέιβιντ Μπίσλεϊ.

Σταδιακά κι ανεπαίσθητα η Ευρώπη εισέρχεται σε μια οικονομία πολέμου. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη καλούνται να αυξήσουν τα αποθέματα σε αέριο και σιτάρι (από πού άραγε να τα βρουν;). Ενώ ταυτόχρονα ακυρώνεται μια σειρά από στόχους και η πρόοδος που είχε γίνει για την εναλλακτική χρήση γης, την αναδάσωση, τη βιώσιμη γεωργία και την παραγωγή βιοκαυσίμου, στρέφοντας όλους τους πόρους προς την εντατική γεωργία (και σωστά εν προκειμένω).

Σειρά άλλων προϊόντων, από τα πιο προβλέψιμα (φυσικό αέριο, πετρέλαιο, σιτηρά, λιπάσματα) ως τα πιο απρόβλεπτα, αρχίζουν να αντιμετωπίζουν τις συνέπειες. Για παράδειγμα, το αέριο Nέον, που είναι απολύτως απαραίτητο για την πολύ εξειδικευμένη διαδικασία εκτύπωσης με λέιζερ των μικροτσίπ με τα οποία λειτουργούν οι υπολογιστές, τα τηλέφωνα, τα πάντα γενικώς. Τομέας στον οποίο ήδη υπήρχε bottleneck κι έλλειψη παραγωγής, αυτός των μικροτσίπ. Το μισό Νέον περίπου σε όλο τον κόσμο παράγεται από δυο ουκρανικές εταιρείες, την Ingas και Cryoin, σύμφωνα με το Reuters. Αυτές σταμάτησαν να παράγουν. Μια και το αναφέραμε, οι Ουκρανικές εταιρείες αναπτύχθηκαν και έμαθαν να παράγουν αυτό το αέριο ως byproduct της σιδηρουργικής βιομηχανίας από όπου προέρχεται η πρώτη ύλη, που βρίσκεται στη Ρωσία από την εποχή της ΕΣΣΔ. Και συνέχισαν να το κάνουν ως πρόσφατα σε αγαστή συνεργασία με εξαιρετική επιτυχία και για τους δυο.

Στην πραγματικότητα, με δυο λόγια, κανείς δεν ξέρει τι κοινωνικές δυναμικές μπορεί να προκαλέσει σε κάθε γωνιά του πλανήτη, ποια τέρατα θα απελευθερωθούν από τις συνέπειες του πολέμου. Όχι μόνο τις άμεσες στην ίδια την Ουκρανία και τους πολίτες της βέβαια, που είναι το πιο φανερό, στη Ρωσία και την απρόβλεπτη συμπεριφορά της, αλλά κυρίως τις έμμεσες.

Αυτές στην Ευρωπαϊκή Ένωση , όπου παρά τη γενική κατακραυγή για την εισβολή, υποβόσκει και μια κοινωνική δυσαρέσκεια, μετά από χρόνια χρηματοπιστωτικής κρίσης, το brexit, στη συνέχεια την πανδημία και τώρα από τις πολύ βαθιές συνέπειες της διακοπής των εφοδιαστικών αλυσίδων με τις δυο γειτονικές της χώρες, με τις οποίες μοιράζεται την ίδια ήπειρο, χιλιάδες χιλιόμετρα συνόρων και στενούς ιστορικούς δεσμούς.

Και ακόμη πιο πολύ στον άμεσο περίγυρο, στη βόρεια Αφρική, τη Μέση Ανατολή αλλά και την υποσαχάρια Αφρική, ως ακόμη και τη Νότια Αφρική (που παραμένει επίσης σχετικά αποστασιοποιημένη) μέσω της μείωσης της παραγωγής ορισμένων κρίσιμων ειδών, της ανόδου των τιμών και, ενδεχόμενα, επισιτιστικών και πολιτικών κρίσεων που αυτές μπορούν να γεννήσουν.

Με δυο λόγια, εάν ο στόχος μετατεθεί από έναν βιώσιμο και ρεαλιστικό συμβιβασμό στην Ουκρανία, που θα διασώζει το καλύτερο δυνατό για τους Ουκρανούς όσον αφορά τη Δημοκρατία τους αλλά κυρίως τη ζωή τους, στην πρόκληση της ανατροπής του Πούτιν, όπως φαίνεται να υπονοούν οι Αμερικανοί, (πράγμα που είναι υπόθεση των Ρώσων και μόνο πότε θα αποφασίσουν να το κάνουν) ο πόλεμος θα παραταθεί για χρόνια. Με διάφορους τρόπους.

Και ο κόσμος θα μπει σε μια πολύ επικίνδυνη περίοδο. Ενός νέου Ψυχρού Πολέμου με ιδεολογικούς όρους θεολογικής μορφής, καλού-κακού, ανάμεσα σε διαφορετικούς πολιτισμούς, νοοτροπίες κοινωνικές και κρατικές λειτουργίες, όπου ο νέος ''εκχριστιανισμός" θα είναι (ψευδεπίγραφα, δυστυχώς) πράγματα όπως η ελευθερία, η δημοκρατία και άλλα παρόμοια. Τα οποία όμως, εξ ορισμού, δεν επιβάλλονται ποτέ εξωτερικά αλλά επινοούνται από τους ίδιους τους λαούς με βάση την πολιτιστική τους παράδοση, την ιστορική τους εξέλιξη, τα συστήματα αξιών, την αποτελεσματικότητα και σταθερότητα των υφιστάμενων συστημάτων τους, την αλληλεπίδραση και όσμωση με τους άλλους. Ποτέ μα ποτέ δεν έγινε δυνατό να επιβληθούν αυτά έξωθεν.

Όπως έχει όμως δείξει η ιστορία, τη δημοκρατία και την ελευθερία σταδιακά μπορεί να δημιουργήσει (μερικές φορές δεν είναι νομοτέλεια η δυτικού τύπου δημοκρατία), η ευμάρεια, η σταθερότητα και η άνοδος της μεσαίας τάξης που κάνει όνειρα για το μέλλον της και αυτά των παιδιών της. Η φτώχεια, η μιζέρια, η οπισθοδρόμηση, η πείνα, η ανέχεια, η υποχώρηση του βιοτικού επιπέδου, ποτέ δεν δημιούργησαν δημοκρατίες. Αντίθετα, συχνότατα εξέθρεψαν τέρατα.

Θα μου πείτε, δεν το γνωρίζουν αυτό οι Αμερικανοί; Δεν το αντιλαμβάνονται οι Ευρωπαίοι; Οι δεύτεροι σίγουρα και το αντιλαμβάνονται και δεν το επιθυμούν, γιατί πρώτους αυτούς, δηλαδή εμάς, θα πάρει η μπάλα. Αυτό προσπάθησαν να αποφύγουν ο Μακρόν με τον Σόλτς, ανεπιτυχώς μέχρι τώρα. Δεν το είδαν να έρχεται. Κι αν το είδαν, δεν ήταν σε θέση να το προλάβουν.

Οι πρώτοι, οι Αμερικανοί, η ελίτ τους, μάλλον το γνωρίζουν, θα έπρεπε τουλάχιστον, από τη Συνθήκη των Βερσαλιών ως τον δεύτερο πόλεμο του Ιράκ. Όμως είναι πολύ γλυκό το κρασί της ηγεμονίας, για να αποδεχτούν αμαχητί να είναι δεύτερη τεχνικοοικονομική δύναμη αυτόν τον αιώνα μετά την Κίνα, δηλαδή να γίνουν μια χώρα μεγάλη μεν και δημοκρατική, αλλά ισότιμη με όλες τις άλλες. Και πάει πολύ καλά αυτό το κρασί με μια εύπεπτη μερίδα δημοκρατίας και ελευθερίας, ελαφριά όμως σαν αφρός. Έστω και αν μπορεί να στραβώσουν τα πράγματα, (διότι δεν σχεδιάζεται ούτε προβλέπεται η κοινωνική ανάδραση ανά τον κόσμο των οικονομικών συνεπειών της μεγα-ρήξης) και να μην μείνει από το βιαστικό φαγοπότι αρκετό πραγματικό φαγητό δημοκρατίας και ελευθερίας για όλους και για αύριο. Ενδεχόμενα ούτε καν για τις ΗΠΑ.

Αρκεί να υπάρχει αρκετό από αυτό το γλυκόπιοτο κρασί για να να συνεχίσουμε να κάνουμε κεφάλι.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος

Η Μαριούπολη που έγινε Μαρτυρούπολη

Το πιο άσχημο σενάριο επαληθεύεται για τη Μαριούπολη. Όπως αναφέρει το CNN, οι Ρώσοι χρησιμοποιούν τις ίδιες φρικτές μεθόδους που χρησιμοποίησαν στο Αλέπο, γενικά οπουδήποτε συναντούν σοβαρή αντίσταση. Ισοπεδώστε την πόλη. Τρομοκρατήστε τους κατοίκους. Βομβαρδίστε ό,τι υπάρχει. Χρησιμοποιήστε κάθε είδους όπλο (ειδικά αυτά που έχουν ήδη δοκιμαστεί στη Συρία ως αποτελεσματικά κατά αστικού πληθυσμού).

Το μεγαλύτερο μέρος των κατοικιών έχει δεχθεί πλήγματα. Σπίτια, διαμερίσματα, που κάποτε φιλοξενούσαν τις ζωές, τα όνειρα, τους έρωτες, τους πόνους, τα προσωπικά αντικείμενα, τη φροντίδα, τα πιο προσωπικά μυστικά και στιγμές των 500 χιλιάδων κατοίκων καίγονται, διαλύονται ή χάσκουν δίχως τοίχους με τα πράγματα των κατοίκων εκτεθειμένα στο κρύο και τα αδιάκριτα βλέμματα των περαστικών και του κόσμου όλου. Κάποιοι εργάστηκαν να τα αποκτήσουν, δανείστηκαν, έκαναν όνειρα να ζήσουν σε αυτά, να τα αφήσουν στους αγαπημένους τους, να βελτιώσουν τις γειτονιές τους. Άνθρωποι ηλικιωμένοι, αδύναμοι, άνθρωποι που εξαρτώνται από τα φάρμακά τους, μωρά…

Προσπαθούν να επιβιώσουν πίνοντας νερό από χιόνι όταν χιονίζει ή βράζοντας με ό,τι μπορούν να κάψουν νερό από το ποτάμι. Κρύβονται στα δημόσια κτήρια, νοσοκομεία, θέατρα, γυμναστήρια, εκκλησιές, όμως κι αυτά γίνονται στόχοι όπως έγινε με το όμορφο θέατρο της πόλης, που στα υπόγειά του υπάρχουν ακόμη ζωντανοί, τους οποίους προσπαθούν να απελευθερώσουν οι διασώστες ενόσω βρέχει βόμβες ολόγυρα. Η τροφή έχει εξαντληθεί και οι εισβολείς δεν επιτρέπουν τον ανεφοδιασμό, ενώ δεν υπάρχει ηλεκτρικό, με τις θερμοκρασίες κάτω από το μηδέν.

Λέγεται ότι καθώς τα άρματα μάχης προελαύνουν προς το κέντρο της πόλης ανάμεσα στα συντρίμμια, κάτοικοι συλλαμβάνονται και στέλνονται στο εσωτερικό της Ρωσίας ενώ οι διάδρομοι διαφυγής προς τη Δύση είναι μπλοκαρισμένοι.

Γιατί όλη αυτή η βαρβαρότητα;

Για να κάμψει την αντίσταση το συντομότερο στη συγκεκριμένη στρατηγική πόλη, που βρίσκεται ανάμεσα στην Κριμαία και τις αυτοανακηρυχθείσες δημοκρατίες ανατολικά. Με την κατάκτησή της συνδέεται η Κριμαία με τη Ρωσία και η Αζοφική γίνεται θάλασσα εξ ολοκλήρου Ρωσική. Ο Πούτιν πιέζεται να κατακτήσει άμεσα την πόλη.

Και για παραδειγματισμό των άλλων πόλεων-στόχων για το τι θα συμβεί εάν αντισταθούν.

Όπως και γιατί ποτέ κανένας πόλεμος δεν έγινε χωρίς βαρβαρότητα, πολλή ή περισσότερη. Ποτέ και πουθενά δεν γλύτωσαν οι άμαχοι και οι υποδομές, ειδικά μάλιστα όταν πρόκειται για πολιορκία πόλεων που προβάλλουν ισχυρή αντίσταση.

Δεν χρειάζεται να πάμε πίσω στον Β' Παγκόσμιο. Από την Άπω Ανατολή, το Βιετνάμ, το Ιράκ, το Ιράν, το Αφγανιστάν ως την πρώην Γιουγκοσλαβία, την Υεμένη, τη Συρία, για να μιλήσουμε ενδεικτικά για μερικούς από τους πιο πρόσφατους που συνεχίζουν.

Όχι τυχαία, στους πιο πολλούς και πλέον αιματηρούς και άγριους πολέμους για τους αμάχους και τις υποδομές της χώρας, την πολιτιστική της κληρονομιά, αν δούμε λίγο καλύτερα, συμμετείχε άμεσα ή έμμεσα το Ρωσικό καθεστώς.

Από τους Μιλόσεβιτς και Κάρατζιτς στη Γιουγκοσλαβία, τους οποίους στήριξε η τότε Ρωσία, ως την ισοπέδωση της Τσετσενίας και τη μεγαλύτερη, μέχρι την Ουκρανία, ανθρωπιστική καταστροφή και εγκλήματα λόγω πολέμου μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο, στη Συρία. Γιατί έχει γίνει πιο αδίστακτο, ειδικά επί Πούτιν, και κινείται στα όρια της ισχύος του κάθε φορά.

Η αίσθηση ότι υπάρχει κάπου ''πόλεμος κυρίων'' είναι ψευδαίσθηση, δυστυχώς καλλιεργημένη τα τελευταία χρόνια στη Δύση, κυρίως με τους μύθους για τα χειρουργικά χτυπήματα στο Ιράκ κλπ. Αυτά ισχύουν κάπως και πάλι μόνο εν μέρει, όταν υπάρχει συντριπτική υπεροχή κι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν είναι αποφασισμένο να αντισταθεί. Ακόμη και τότε όμως, η βαρβαρότητα ξεσπά όσο ο πόλεμος εξελίσσεται και η σύγκρουση γίνεται πιο περίπλοκη ή αμφισβητούμενη.

Όταν γίνεται πόλεμος καθολικός υπέρ βωμών και εστιών, είναι μύθος για να μην τρομάζουμε ότι θα τον κάνουν και θα πεθάνουν μόνο οι στρατιώτες, που κι αυτοί νέοι άνθρωποι είναι και ο θάνατός τους, η καταστροφή των ζωών τους, και των Ουκρανών και των Ρώσων, είναι εξίσου τραγικό γεγονός. Δεν αφήσαμε πίσω μας τους πολέμους των πόλεων, τη φρίκη του πολέμου γενικά. Απλώς εμείς στην Ευρώπη το ξεχάσαμε, γιατί δεν έχουμε δει κάτι παρόμοιο στην Ευρώπη εδώ και 75 χρόνια. Στη Συρία κλείσαμε τα μάτια (και κάποιοι και τα σύνορα) για να μην πληγωθούμε.

Ο απολογισμός στην Ουκρανία ανέρχεται ήδη σε δεκάδες χιλιάδες νεκρούς, όπως λέγεται. Ακόμη πιο έντονο είναι το στοιχείο της βαρβαρότητας όταν η μία πλευρά δεν έχει κανέναν δημοκρατικό έλεγχο και στηρίζεται σε μια προσωποπαγή εξουσία η οποία κινδυνεύει εάν ηττηθεί.

Όταν αποφασίζει ή αναγκάζεται κανείς να πάει σε πόλεμο, μια ηγεσία, ένα έθνος, δίκαια εν προκειμένω όσον αφορά τους Ουκρανούς, δεν πρέπει να στηρίζεται σε ψευδαισθήσεις.

Πρέπει να το κάνει σταθμίζοντας και έχοντας πλήρη συναίσθηση του ανθρώπινου, υλικού, οικονομικού και κοινωνικού κόστους, των διεθνών συσχετισμών ισχύος, των συμφερόντων και κινήτρων των μεγάλων δυνάμεων, όπως και των ρεαλιστικών προοπτικών που ανοίγονται για τους απλούς ανθρώπους από αυτόν.

Τουλάχιστον να προλάβουν οι πολίτες να προετοιμαστούν καθένας όπως νομίζει.

Είναι η συμφορά στη Μαριούπολη που έγινε Μαρτυρούπολη και Ελληνική συμφορά. Στην περιοχή ζει κυρίως μια από τις τελευταίες πανάρχαιες Ελληνικές κοινότητες του Πόντου, που έχει απομείνει μετά από τόσους αιώνες με συνεχή Ελληνική παρουσία.

Ακόμη πιο βαθιά στη συνέχειά της από την ίδια την Ελλαδική χερσόνησο. Ελπίζουμε κι ευχόμαστε πως θα επιβιώσει με τις λιγότερες απώλειες και δεν θα ξεριζωθεί από τον τόπο της. Θα είναι μια τραγική συνέπεια για τον Ελληνισμό.

Είμαστε στο πλάι των Ουκρανών. Είμαστε πλάι σε κάθε αδικοχαμένο. Με όποιον τρόπο μπορεί ο καθένας μας να προσφέρει κάτι σε όσους το χρειάζονται, στήριξη, φιλοξενία, βοήθεια. Και, κυρίως, να περιορίσουμε την εξάπλωση του κακού, των συμφορών του πολέμου.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος

Δείτε σχετικά: https://news.sky.com/video

H παγίδα και το παράδοξο των πολέμων

H παγίδα των πολέμων είναι ότι ο μέσος άνθρωπος (όχι ο ιδεολόγος, ο φανατικός ή ο μάρτυρας) από τη μια πλευρά ή από την άλλη ή από την τρίτη, μπαίνοντας σε αυτόν συνειδητά ή επιτρέποντας στις ηγεσίες του να τον οδηγήσουν σε αυτόν, νομίζει βασικά ότι θα βελτιώσει τη ζωή του ή δεν θα τη βλάψει σημαντικά για να επιτύχει κάποια γενικά κι αόριστα ιδανικά, δίκαια και οφέλη. Αλλιώς δεν θα έμπαινε.

Αντικειμενικά, κανείς από τους συμμετέχοντες δεν είναι άμεσα ωφελημένος σε έναν πόλεμο. Όλοι χάνουν. Άλλος περισσότερο, άλλος πολύ περισσότερο, άλλος δραματικά, υφίστανται τις συνέπειες. Απώλειες παραγωγής, συνεπώς αγοραστικής δύναμης, υποδομών, υπηρεσιών. Απώλειες ζωής. Από κάθε πλευρά. Αλλού περισσότερες, αλλού λιγότερες βεβαίως. Όμως, όπως και να το μετρήσει κανείς, όλοι οι συμμετέχοντες άμεσα ή έμμεσα είναι χαμένοι λίγο ή πιο πολύ, γιατί το σύνολο είναι αρνητικό. Καταστρέφουν υποδομές, διαρρηγνύουν δίκτυα παραγωγής και εμπορίου πρώτων υλών και αγαθών, δίκτυα ανθρώπων και γνώσης, τα οποία σε καιρό ειρήνης επιτρέπουν την αύξηση του πλούτου και της ευμάρειας για όλους. Ο πόλεμος, κάθε πόλεμος, τα αποσυνθέτει και οδηγεί τους πάντες σε χαμηλότερο σημείο εκκίνησης, εκτός από αυτούς που μένουν σχετικά απέξω ή συμμετέχουν λιγότερο οικονομικά και στρατιωτικά.

Ο πόλεμος είναι ένας θεός που τρέφεται από το επέκεινα, το οποίο καταστρέφει. Ένας θεός που δυναμώνει από την αφελή ελπίδα ενός απλού πολίτη ότι μπορεί, κερδίζοντάς τον τώρα με μεγάλο ή μεγαλύτερο κόστος, σε κάποιο αόριστο μέλλον να βελτιώσει τη θέση του, την ευμάρεια, την ευτυχία, τις ελευθερίες του, να αποκαταστήσει κάποιες αδικίες της ιστορίας. Αυτό είναι και η πιο συνηθισμένη αυταπάτη, ή απλώς εξαπάτηση.

Όταν δεν υπάρχουν αυτές οι αντικειμενικές συνθήκες άμεσου οφέλους, για 20-30 ή και παραπάνω χρόνια μετά οι συνέπειές του θα παραμείνουν αρνητικές. Αυτός που τον υφίσταται ηρωικά και δεν μέτρησε σωστά τις δυνατότητές του θα οδηγηθεί σε χειρότερο αποτέλεσμα από αυτό που θα είχε αν συμβιβαζόταν εν ειρήνη, όπως και αυτός που τον προκάλεσε υπερεκτιμώντας τις δικές του με φανατισμό και έπαρση. Πιάστηκαν κορόιδα των πιο πραγματιστικών στόχων κάποιων άλλων, που χωρίς αυτόν τον πόλεμο θα βρίσκονταν σε δυσχερέστερη θέση.

Το παράδοξο των πολέμων στην ιστορία είναι πως μετά το τέλος τους, όποιο και να είναι, όσες καταστροφές και να προκαλέσει, οι επιζώντες αισθάνονται ευτυχισμένοι. Είναι μια ψυχολογική ασφάλεια του είδους μας.

Κοιτώντας πίσω θέλουν οι απλοί άνθρωποι μόνο να ξεχάσουν, τις θηριωδίες, τις καταστροφές, τις ανεπίστρεπτες απώλειες. Κοιτώντας μπροστά βλέπουν πως με την ειρήνη, όποια και να είναι αυτή, μετά τις καταστροφές, τους θανάτους και την προσφυγιά, τα πράγματα μπορούν να πάνε μόνο καλύτερα. Έστω κι αν ξεκινούν από πολύ χειρότερο σημείο από εκεί που τα άφησαν. Ο πόλεμος παράγει ανυπολόγιστες καταστροφές και πόνο για τους συμμετέχοντες, αλλά καταλήγει σε αισιοδοξία για τους επιζώντες, έστω κι αν άφησαν πίσω τους πολύ καλύτερες ζωές. Ο πόλεμος είναι μια μεγάλη γομολάστιχα. Σβήνει το παρελθόν μας και τις μνήμες της πρότερης ειρήνης.

Αυτή η μηχανική του πολέμου στην ιστορία επιτρέπει επιλεκτικά και κατά περίπτωση στους συμμετέχοντες να κερδίζουν πάντα. Ενώ στους ιδεολογικά συμμετέχοντες να αισθάνονται ευτυχισμένα χαμένοι μετά το τέλος τους. Αυτό το παράδοξο κάνει τους πολέμους ένα φυσιολογικό εργαλείο της κατάστασης της ανθρωπότητας.

Η ανακουφιστική αμνησία όσων συμμετέχουν και επιζούν από αυτούς και οι μη ρεαλιστικές ελπίδες όσων δεν προχωρούν κατευθείαν στο αποτέλεσμα χωρίς να περάσουν από το σφαγείο, ελπίζοντας σε ένα μη ορθολογικό λότο επειδή υπήρξαν στην ιστορία κάποιοι πόλεμοι που είχαν ''δίκιο'', μας σπρώχνουν να επιλέγουμε να ταυτίζουμε τον ''δικό μας πόλεμο'' με αυτές τις σπάνιες περιπτώσεις.

Σε αυτό το φορτισμένο με υπέροχα ιδανικά πεδίο που διαμορφώνει η ψυχολογική παθολογία του είδους μας βρίσκουν χώρο οι επιδιώξεις κυριαρχίας πάση θυσία επί των άλλων, γιατί ''το δικό μας μοντέλο είναι ανώτερο'', γιατί '' είμαστε καλύτεροι'', ''γιατί έχουμε αδικηθεί''.

Όμως θα πρέπει να μας ψυλλιάσει ότι κάτι δεν πάει καλά όταν εκείνος που τα προωθεί αυτά θεωρεί ότι μπορεί να αποδειχθεί η ανωτερότης του μόνο δια του πολέμου και όχι δια του ανταγωνισμού της παραγωγικότητας και του εμπορίου.

Μάλλον χάνει σταδιακά επιρροή στα έργα της ειρήνης, άρα εκ του αποτελέσματος δεν είναι ανώτερος ο πολιτισμός του, κι αισθάνεται πως μόνο δια του πολέμου ή της πρόκλησής του μπορεί να βελτιώσει τη θέση του. Όποιος είναι παραγωγικά ανώτερος και σταθερότερος δεν έχει συμφέρον να επιδιώξει τον πόλεμο. Ο χρόνος δουλεύει υπέρ του ακόμη κι αν κάνει συμβιβασμούς. Το αντίθετο συμβαίνει για όποιον αισθάνεται να μειώνεται η επιρροή και η ηγεμονία του όσο ο χρόνος περνά.

Η επέκταση ή η διατήρηση της ηγεμονίας των κρατών, των κυρίαρχων ελίτ, των κυβερνητών και των ομάδων που τους ορίζουν βρίσκουν χώρο και χρόνο να στήσουν επάνω σε αυτές τις υπονομευμένες εκ των έσω ελπίδες το υπόβαθρο των πλείστων εκ των πολέμων.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος

Οι τέσσερις ελέφαντες και το δωμάτιο

Στη βόρεια πλευρά της Μαύρης Θάλασσας, οι κρατικοί και παρακρατικοί του Πούτιν ρημάζουν την Ουκρανία. Ο χειρότερος εφιάλτης επαληθεύεται.

Ειδικά την κρίσιμη Μαριούπολη ''για παραδειγματισμό''.

Βόμβες σε κατοικημένες περιοχές, ο πληθυσμός χωρίς ηλεκτρικό και νερό μες στην παγωνιά. Άνθρωποι μαζεύουν νερό από ό,τι απόμεινε να λειτουργεί και τσακώνονται πλέον για το ελάχιστο φαγητό. Επανέκδοση σε συσκευασία 21ου αιώνα του holodomor, του τεχνητού λιμού με τον οποίο ο Στάλιν τιμώρησε ειρωνικά την Ουκρανία, σιτοβολώνα της ΕΣΣΔ, με 6 εκατομμύρια νεκρούς στη δεκαετία του '30. Καψώνια στους κατοίκους για να τους εξαντλήσει , ανοίγει και βομβαρδίζει τους διαδρόμους διαφυγής ή τους στέλνει προς την ... Ρωσία! Δεν μπορεί να μην λυπηθεί κανείς για όλους τους στρατιώτες, και τους Ουκρανούς και τους Ρώσους, τα φέρετρα, τους αναπήρους, τις κατεστραμμένες ζωές. Ακόμη για τους εκατομμύρια πρόσφυγες Ουκρανούς αλλά και τους Ρώσους που φεύγουν από τη χώρα τους για να ξεφύγουν απ΄ τη μιζέρια και την καταπίεση, μέσω του μόνου διαδρόμου που απέμεινε να λειτουργεί ειρωνικώς από την Αγία Πετρούπολη στη Φινλανδία.

Τώρα οι δυτικοί, σύμφωνα με δηλώσεις Αμερικανών και Βρετανών αξιωματούχων, βλέπουν την επανάληψη του ίδιου μοτίβου της Συρίας. Τρομοκρατία αμάχων, με τα πλήγματα σε πόλεις, την πείνα, τη δίψα και το κρύο και φοβούνται, όπως συνέβη και στο Αλέπο, τη ρίψη χημικών. Που έχουν το φρικτό πλεονέκτημα ότι τρομοκρατούν χωρίς να καταστρέφουν υποδομές.

Αργά κάπως το σκέφτηκαν.

Κοντεύουν δέκα χρόνια από τότε που οι ίδιες ακριβώς δυνάμεις εισβολής και κατοχής έκαναν ακριβώς τα ίδια στο Αλέπο και αποδεδειγμένα χρησιμοποίησαν χημικά, και μάλιστα κατά αμάχων. Τότε όμως που μπορούσαν πιο εύκολα να παρέμβουν στο πεδίο, είτε άμεσα είτε μέσω γειτονικών συμμαχικών χωρών εκτός ΝΑΤΟ, με σοβαρές δυνάμεις, ενώ οι κυρώσεις θα είχαν πολύ μεγαλύτερο αποτέλεσμα, οι Αμερικανοί κιότεψαν. ''Ε, ας αναγνωρίσουμε στη Συρία την επιρροή της πρώην ΕΣΣΔ, σημερινής Ρωσίας, κι ας ασχοληθούμε με άλλα ... ψιλογραμμένους τους έχουμε αυτούς, είναι και αναλώσιμοι μεσανατολίτες.''

Μετά τους παράτησαν. Έφυγαν κι απ' τη Συρία οι τελευταίοι στρατιώτες τους, παράτησαν τους συμμάχους τους στο έλεος του Άσαντ και των Τούρκων, όπως στο έλεος των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν.

Τώρα έγινε πολύ πιο δύσκολο.

Όμως οι Ουκρανοί δεν πρόλαβαν να μάθουν έγκαιρα από το πάθημα των Αφγανών και των Σύρων. Ίσως να μην μπορούσαν κιόλας οι καψεροί, με τους ελέφαντες να τσακώνονται ήδη στις όμορφες πεδιάδες τους.

Στον νότο της Μαύρης Θάλασσας, εν τω μεταξύ, κάποιοι είναι βιαστικοί να κάνουν (το πρώτο) ταμείο.

Ο Ερντογάν, ελέφας κι αυτός στο δωμάτιο, παρότι έκλεισε τα Στενά και έδωσε τη μόνη υψηλής τεχνολογίας δυτική στρατιωτική αποτελεσματική προσφορά στους Ουκρανούς , τα τουρκικά drones, κατόρθωσε να μη διαρραγούν οι σχέσεις με τη Ρωσία, μην επιβάλλοντας άλλες κυρώσεις (εδώ τα σχετικά video και credits από τους Ουκρανούς https://www.businessinsider.com/ukraine-hypes-bayraktar...). Χρειάζεται το σιτάρι της Ρωσίας και Ουκρανίας κυρίως και το πετρέλαιο φτηνά που κανείς δεν αγοράζει. Έτσι κέρδισε τον ρόλο του ειρηνοποιού και μεσολαβητή. Σοβαρή διεθνής αναβάθμιση, εκεί που είχε απομονωθεί και η λίρα κατέρρεε. Τώρα, μέσα σε όλα, πάει κι αυτό, εξεχάσθη. Όλοι κόβουν λεφτά.

Οπότε ζητά την άρση των δικών του κυρώσεων απ' τους Αμερικανούς, που είδε κι έπαθε η Δύση να του επιβάλει, από πολύ καλύτερη θέση ισχύος όμως τώρα. Ένας άλλος διάβολος στη θέση του πρώτου.

Τα αεροπλάνα και τα οπλικά συστήματα είναι η πρώτη δόση του ταμείου. Ακολουθεί η δεύτερη, η πιο μεγάλη.

Διότι, αγαπητοί φίλοι, υπάρχει όχι μόνο ένας και δυο αλλά τέσσερις ολόκληροι ελέφαντες στο δωμάτιο, μερικοί φανεροί και θορυβώδεις κι άλλοι υπερμεγέθεις αλλά αόρατοι.

Ο δεύτερος μας αφορά άμεσα όλους και όλοι λίγο πολύ γνωρίζουμε. Η Eυρώπη εισάγει το 80% τους φυσικού αερίου που χρειάζεται η οικονομία της για οικιακή χρήση, βιομηχανία και παραγωγή ρεύματος. Το δυσθεώρητο 22%, για παραγωγή ρεύματος. Το υπόλοιπο πηγαίνει σε οικιακή κατανάλωση και στη βιομηχανία. Με το αέριο να έχει πάει από τα 20 στα 200 δολλάρια το TTF, δέκα φορές επάνω.

To 40% του φυσικού αερίου της Ευρώπης έρχεται από τη Ρωσία από ένα δίκτυο αγωγών που περνά από την Ουκρανία είτε από τη θάλασσα της Βαλτικής, με τον Nοrd stream 1 και θεωρητικά τον Nοrd stream 2, που αν λειτουργούσε, θα μείωνε το κόστος εισαγωγής μέσω Ουκρανίας, από τον ίδιο βασικό προμηθευτή ούτως ή άλλως. Το φθηνό φυσικό αέριο διατηρούσε εν μέρει την ανταγωνιστικότητα και την ευημερία μιας ηπείρου χωρίς (ακόμη) ικανές άλλες πηγές ενέργειας. Κάποια στιγμή σε πέντε δέκα χρόνια θα υπάρξουν παραπάνω, αν πάνε όλα καλά, με τις ανανεώσιμες και το υδρογόνο κυρίως. Τώρα, και για μερικούς μήνες ή λίγα χρόνια, δεν επαρκούν χωρίς στερήσεις, διακοπές ρεύματος, ελλιπή θέρμανση, πολύ ψηλές τιμές εάν διακοπεί το ρωσικό. Μαγικά δεν γίνονται.

Χωρίς αυτό όμως, πόρκα μιζέρια. Αύξηση κόστους παραγωγής, προϊόντων, λογαριασμών και ειδών διατροφής νοικοκυριών, που είναι πολύ ψηλά ήδη πριν το ουκρανικό. Αν το Ρώσικο κι ουκρανικό στάρι επιπλέον βγουν από την παγκόσμια αγορά φέτος, ακόμη χειρότερα. Πρόσθετος πληθωρισμός σε είδη πρώτης ανάγκης, μειωμένη ανταγωνιστικότητα εξαγωγών, αναδιαρθρώσεις, απολύσεις, ανεργία, πτώση μισθών. Νομοτέλεια.

Για έναν λόγο απλό. Το Ρωσικό αέριο είναι το πιο κοντινό, εύκολο και οικονομικό για την Ευρώπη.

Το υγροποιημένο, λόγω μεταφορικών δια θαλάσσης, κυρίως καταριανό κι αμερικάνικο, έχει πολλαπλάσιο κόστος, 7-8 φορές επάνω, πολύ παραπάνω εκπομπές CO2 λόγω των πλοίων που το μεταφέρουν, το οποίο κόστος προστίθεται σε αυτό από την αύξηση της ζήτησης και δεν φτάνει ούτε για ζήτω. Ή έστω μόνο για ένα ατλαντικό ζήτω.

Υπάρχει όμως και άλλος ελέφαντας στο δωμάτιο, πολύ μεγάλος, ο τρίτος. Μια λύση σχετικά σύντομης ανακούφισης της ευρωπαϊκής ζήτησης, γιατί μισολειτουργεί ήδη. Από την οποία ευτυχώς έχει κάτι να εισπράξει και η Ελλάδα. Λέγεται Southern Gas Corridor https://www.tap-ag.com/.../the.../the-southern-gas-corridor .

O αγωγός που φέρνει το φυσικό αέριο του Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη, μέσω Τουρκίας, Ελλάδας, Αλβανίας, Αδριατικής, Ιταλίας, το τελευταίο τμήμα του είναι ο ΤΑP. Παραμένει ο μόνος σχετικά ασφαλής που συνδέει την Ευρώπη με το μεγάλο κοίτασμα της Κασπίας των Αζέρων. Που τα έχουν καλά με τους Ρώσους κατ' ανάγκη, αλλά τους ανταγωνίζονται κιόλας. Οι ετερόδοξοι Ρώσοι, μαζί με τους Τούρκους, τους χάρισαν την τιμωρία των χριστιανών Αρμενίων, οι οποίοι με τις εκτός τόπου και διεθνούς συγκυρίας εθνικές φιλοδοξίες τους παρασύρθηκαν στον γνωστό χαμένο πόλεμο. Οπότε τώρα κι οι Αρμένιοι, εκόντες άκοντες, δηλώνουν πως επιθυμούν πολύ να ανοίξουν πρεσβείες με τους Τούρκους του Ερντογάν (15/1/22), ψιλοξεχνώντας τα παλιά και τα καινούρια με τα τουρκικά drones και τη βοήθεια στους Αζέρους, που τους κόστισαν ένα 10% περίπου του εδάφους τους. Το οποίο είχαν καταλάβει απ' τους Αζέρους και τώρα τους μένει μόνο ένας μικρός διάδρομος, μια κλωστή, για το αγαπημένο τους Ναγκόρνο Καραμπάχ, που αν κουνηθούν τον χάνουν.

Κρατηθείτε όμως, αγαπητοί. Αυτός ο τρίτος ο Αζέρος ελέφαντας, o Ilham Aliyev, "δημοκράτης'' Πρόεδρος από το 2003, κατά τύχη γιος ενός άλλου προέδρου, του Heydar Aliyev, που βασίλεψε στη χώρα από τη Σοβιετική εποχή, έχει κι έναν αδελφό ελέφαντα εξ αγχιστείας, ακόμη πιο μεγάλο φαίνεται!

Το κοίτασμα της δυτικής Κασπίας των Αζέρων έχει ένα ανατολικό δίδυμο πολύ πιο μεγάλο. Ακριβώς απέναντι. Το οποίο ανήκει σε μια χαριτωμένη προσωπικότητα της περιοχής. Έναν μεγάλο κιθαρίστα, τραγουδιστή ράπερ και φολκ ηγέτη, μια φατσούλα αντίστοιχη του Κιμ με μπότοξ. Ο τέταρτος ελέφαντας λέγεται Τουρκμενιστάν.

Λίγες δεκάδες χιλιόμετρα απέναντι από την Κασπία, καίγεται ο Τουρκμένος να πουλήσει το μπόλικο γκάζι του. Το οπoίο, κρατηθείτε, κάνει τη μικρή αυτή χώρα να είναι η τέταρτη στον κόσμο με το 10% των παγκόσμιων εξαγωγών, κυρίως προς την Κίνα μέσω Αφγανιστάν, Πακιστάν, όχι και τόσο ασφαλής διάδρομος. Υποεκμεταλλευόμενο όμως. Καθώς είναι o 5ος μεγαλύτερος ιδιοκτήτης κοιτασμάτων με 19,5 δις κυβικά μέτρα https://worldpopulationreview.com/.../natural-gas-by-country σύμφωνα με την BP, τα 2/3 αυτών της Ρωσίας ή του Ιράν και 2,5 φορές αυτών των Αμερικανών. Το κυριότερο, κοιτάσματα σε συσκευασία μινιατούρα κράτος, φθηνά κι εύκολα στην εξόρυξη και καμία εκατοστή εύκολα χιλιόμετρα από τον ήδη υφιστάμενο αγωγό που ξεκινά από την Κασπία των Αζέρων.

Ο τέταρτος λοιπόν ελέφαντας (ολόκληρο κοπάδι φτιάξαμε) ακούει στο όνομα ενός άλλου διαβόλου, που κάνει κακόγουστο ραπ και βασανίζει με αυτό https://www.youtube.com/watch?v=0xZoa5ArhgA... (μαζί με πολλά άλλα βασανιστήρια) τους κατοίκους μιας χώρας με ένα από τα πιο αυταρχικά καθεστώτα του κόσμου, μαζί με αυτό του φωτεινού άστρου του πλανήτη, του Κιμ Γιονγκ Ουν. Πρόκειται για τον υπέροχο δια βίου εκλεγμένο χρυσό Πρόεδρο του Τουρκμενιστάν, τον 64χρονο κύριο που ακούει στο απρόφερτο όνομα Gurbanguly Berdymukhamedov (Γκουρμπανγκουλί Μπερντιμουχαμέντοφ) άψογη μίξη τουρκικών και ρωσικών, γνωστός ανά τον κόσμο με το χαϊδευτικό Arkadag.

Θα ακούσετε πολλά σύντομα γι' αυτόν τον ελέφαντα, που με λίγα χιλιόμετρα αγωγού μπορεί να μειώσει πιο γρήγορα την εξάρτησή μας απ' το Ρωσικό αέριο. Χαριτωμένος διάβολος. Σύντομα θα δείτε τους πρεσβευτές της Δύσεως και των εταιρειών της να συνωστίζονται στην κιτς χρυσοποίκιλτη πύλη του και να ραπάρουν αρμονικά με δωράκια bon pour l'orient ανεμίζοντας ευρώ και δολλάρια, για να ξορκίσουν τον Πούτιν. Ο οποίος απλώς τυχαίνει να είναι ηγέτης μια ισχυρότερης και πιο εξελιγμένης χώρας, η οποία έχει και πυρηνικά ικανά να διαλύσουν τον πλανήτη κάμποσες φορές και να μας κάνουν χρονοεκδρομή στην εποχή του λίθου. Μπορεί να κάνει παραπάνω από τον Γκουρμπανγκουλί και τα κάνει.

Για να τελειώνουμε λοιπόν, η Τουρκία έχει να κάνει πολύ ακόμη ταμείο αφού πάρει την προκαταβολή, τα αεροπλανάκια.

Από τον αγωγό που ξεκινά απ' τον ράπερ ως τα Βαλκάνια και την Ιταλία, κάτι θα τσιμπήσει και η Ελλάς,, να μην έχει παράπονο, τηρουμένων των αναλογιών της μοιρασιάς. Διότι, στη χειρότερη, η Ελλάς παρακάμπτεται με αρκετό κόστος (δεν θα χρειαστεί σίγουρα να γίνει, τόσο χαζοί δεν είμαστε) η Τουρκία όμως όχι.

Ένας καινούριος κόσμος ανατέλλει. Ζωή να έχουμε.

Και προπαντός οι κάτοικοι της Ουκρανίας να έχουν ζωή, που βρέθηκαν στη θέση του πλήρως χαμένου, lose ή πολύ παραπάνω lose.

Λόγω θέσης, ιδεολογικών αγκυλώσεων του Πούτιν και λάθος υπολογισμών και ρεαλισμού των δικών τους αρχηγών απέναντι στην αμείλικτη πραγματικότητα. Της έλλειψης πραγματισμού και στρατηγικής της ηγεσίας τους, ας το πούμε κι αυτό, που θέλησε να αγιάσει και να μαρτυρήσει ηρωϊκώς. Της έλλειψης πραγματισμού και αδυναμίας να δει τα φύκια που είχαν να προσφέρουν οι Αμερικανοί, αντί των μεταξωτών κορδελών που ονειρεύονταν η Ουκρανική ηγεσία. Χάντρες που έταζε η Αμερική με τα λεφτά και το αίμα άλλων (και κάποιοι μάλλον αφελείς ανατολικοευρωπαίοι).

Οι ΗΠΑ για ένα σύνολο λόγων, που θα παρουσιάσουμε προσεχώς, είναι από τους βασικούς κερδισμένους από τον πόλεμο, με βάση τη δική τoυς στρατηγική αντίληψη για τη διατήρηση της ηγεμονίας τους που έφθινε, με το μικρότερο κόστος (που άλλοι πληρώνουν). Ο Πούτιν, αν επιβιώσει, θα είναι επίσης στους αρκετά χαμένους αλλά με εδαφικά κέρδη.

Η ΕΕ δεν φαίνεται αντίθετα να κερδίζει τίποτε από όλο αυτό, πέρα από οικονομικό και κοινωνικό πόνο.

Ίσως, το πιο σημαντικό να είναι ένα εγερτήριο χαστούκι για την πολιτική ένωση.

Οι καημένοι οι Πολωνοί το έφαγαν το χαστούκι ξεγυρισμένο. ''Δώστε τα δικά σας μινγκ αν σας βαστάει, που δεν θα κάνουν και πολλά, αλλά μην τρελαίνεστε, δεν θα κάνουμε 3ο παγκόσμιο να πέσουν οι βόμβες των Ρώσων στη Νέα Υόρκη και το LA για την πάρτη σας'', τους είπαν οι Αμερικανοί όταν τους πρόσφεραν οι Πολωνοί να οργανώσουν τη μεταφορά Πολωνικών μινγκ στην Ουκρανία έναντι Αμερικανικών F16. Λογικόν, και θα έπρεπε να το έχουν σκεφτεί νωρίτερα.

Όπως και οι Σουηδοί και οι Φινλανδοί που είδαν το φως το αληθινόν, τώρα που βλέπουν ότι ΝΑΤΟ δεν βλέπουν, και ζητούν την Ευρωπαϊκή κοινή άμυνα και δέσμευση για την οποία αντιδρούσαν να πληρώσουν και να συμμετέχουν όταν θεωρούσαν πως αφορά μόνον άλλους, κάτι νότιους τεμπέληδες χαραμοφάηδες και ''ιμπεριαλιστές'' Γάλλους.

Σωστά βέβαια αρνήθηκαν οι 27 την έκδοση κοινού ομολόγου για την Άμυνα. Τι να το κάνεις το κοινό δάνειο, αν με αυτό πληρώνεις 27 στρατούς χωρίς ενιαία διοίκηση, χωρίς Υπουργό Άμυνας, Πρόεδρο, ενιαία αμυντική βιομηχανία, αλυσίδα διοίκησης και επιτελείο. Πεταμένα λεφτά θα ήταν. Πρώτα το κάρο και μετά τα άλογα. Αυτή η σκιά ευρωπαϊκής ''κυριαρχίας'', οι εθνικοί μικροεγωισμοί και μικροσυμφέροντα, είναι ο τελευταίος ελέφαντας στο δωμάτιο. Ο πιο αδύναμος. Που, κατά κάποιον τρόπο, έχει αφήσει ελεύθερο τον χώρο στους υπόλοιπους.

Οι Αμερικανοί και οι Κινέζοι δεν είναι ελέφαντες. Είναι το δωμάτιο.

Και σε αυτό το δωμάτιο δεν πολυχωρούν ιδεολογίες, ανθρωπισμοί, δημοκρατίες, ελευθερίες και τα τοιαύτα. Αυτά είναι έξω στον κήπο με τα άνθη, τα πληκτρολόγια και την ανθισμένη αμυγδαλιά, που μερικοί ρομαντικά ονειρευόμαστε ωραία στολισμένα. Ανέκαθεν έτσι ήτο η ιστορία, fort malheureusement. Ρωτήστε και τους Αθηναίους και τον Θουκυδίδη. Οι Περσικοί πόλεμοι των ελεύθερων πολιτών δεν επαναλαμβάνονται, παρά μόνο από ηγεμόνες βασιλείς εκ Μακεδονίας. Κι αργότερα από αυτοκράτορες της Ρώμης, όχι απ' τη Σύγκλητο.

Τα βασικά, η ζωή, η ασφάλεια, η ειρήνη, η περιβαλλοντική ασφάλεια που απειλείται δραματικά και η στοιχειώδης ευημερία των πολιτών είναι το διακύβευμα στη σκακιέρα της ψυχρής γεωστρατηγικής ισορροπίας και κυριαρχίας, είτε τεχνοοικονομικής είτε στρατιωτικής. Με τον πολιτισμό του ο καθείς. Τα άλλα έπονται. Σε έναν κόσμο που έχει πολύ αλλάξει, με μεγάλες αναντιστοιχίες επιρροής και πραγματικής ισχύος. Και ο οποίος συνεχίζει να αλλάζει όχι υπέρ των ΗΠΑ όσο ο χρόνος περνάει ήρεμα σχετικά και χαλαρά.

Οπότε, όπου μπορεί και δύναται ο καθείς πατεί. Αν βολεύει ο πόλεμος ψυχρός ή λίγο πιο θερμούλης για να κερδίσει πόντους κάποιος ή να καθυστερήσει την εξέλιξη, τότε γένοιτο. Χαρά για τους αγίους, τους μάρτυρες, όσους παίζουν τον ρόλο της ζωής τους και τον αισθάνονται, κι αλίμονο στους νεκρούς, τους ξεριζωμένους, τον μέσο άνθρωπο που βλέπει τη ζωή του να αλλάζει προς το χειρότερο ή το πολύ χειρότερο, να συντομεύει ή να αφανίζεται.

Εξ όλων αυτών βγάλτε τώρα προτεραιότητες, φίλοι μου, εσείς για την Ευρώπη, για κάθε χώρα και κάθε πολίτη, άτομο, ανάλογα την κοινωνική του θέση, τις απόψεις και τις προσδοκίες του.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος