H Ουκρανία όπως έχουμε πει ήδη από την αρχή (και η Ρωσία) είναι από τους μεγάλους εξαγωγείς βασικών τροφίμων .
42% του ηλιέλαιου, 9% του σιταριού, 16% του καλαμποκιού, 10% του κριθαριού που εισάγουν χώρες που τρέφουν εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους προέρχονται από την Ουκρανία μόνο. Από τη Ρωσία ακόμη παραπάνω, ειδικά στα σιτηρά.
Η φετινή ουκρανική παραγωγή (όση έχει υπό τον έλεγχό της η Κυβέρνηση της Ουκρανίας και η υπόλοιπη που έχει καταλάβει η Ρωσία) έχει μπλοκαριστεί στο μεγαλύτερο μέρος της.
Οι τιμές των τροφίμων έχουν εκτιναχθεί, όπως προβλέψαμε, και οι συνέπειες άρχισαν να φαίνονται σε δεκάδες χώρες στον πλανήτη.
Στις σχετικά εύπορες, που μπορούν να πληρώσουν πιο ακριβά, οι πολίτες διαμαρτύρονται όλο και παραπάνω για τον πληθωρισμό σε βασικά αγαθά, καθώς δεν είχαν επαρκώς ενημερωθεί για τα προβλέψιμα απαιτούμενα ώστε να είναι έτοιμοι να στηρίξουν αυτόν τον πόλεμο με τις αντίστοιχες θυσίες και στερήσεις. Δεν είναι αναγκαίο να έχει κανείς μαντικές ιδιότητες ώστε τον Δεκέμβριο του '21 να προετοιμάσει τον πληθυσμό του για το τι θα σήμαινε ένας πόλεμος στην Ουκρανία σε σχέση με την ενέργεια και τα τρόφιμα. Να τον πείσει και να πάρει τη συνειδητή έγκρισή του για την επιλογή αυτή. Να μην του έρθει απότομα όπως τώρα.
Στις μεσαίες και φτωχότερες χώρες οι ελλείψεις ισοδυναμούν με άδεια τραπέζια ή ακόμη και με λιμό, αναρχία, επιθέσεις και καταστροφές στο φυσικό περιβάλλον για να καλυφθεί η ζήτηση της πείνας. Και ενδεχόμενα με συρράξεις για τους πόρους ή κοινωνικές αναταραχές.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ σε ένα αναμενόμενο αλλά αδιάφορο στην παρούσα φάση blame game κατηγορεί τη Ρωσία και τον καταραμένο πόλεμο (της) για τις ελλείψεις των τροφίμων, που δεν μπορούν να φύγουν από την Ουκρανία.
Όμως αυτό, δυστυχώς, δεν απαντά στο πρόβλημα: τι κάνουμε τώρα (που η παραγωγή υπάρχει, αλλά δεν μπορεί να διανεμηθεί).
Ποιος θα βάλει το χέρι στην τσέπη και θα κόψει από το δικό του πιο πλούσιο τραπέζι ένα καλό κομμάτι για να βάλει κάτι και στο πιο άδειο, δεν μας το λέει ο καλός Γενικός Γραμματέας. Λογικό, θα μου πείτε. Γραμματέας μιας στρατιωτικής συμμαχίας είναι. Όχι Υπουργός Γεωργίας και Πρόνοιας ή Γραμματέας του ΟΟΣΑ ή της UNISEF. Δεν είναι αρμόδιος ο οργανισμός του να φροντίσει τη διατροφική ασφάλεια του κόσμου. Είναι μόνο να διασφαλίσει το δικαίωμα της Ουκρανίας να γίνει μέλος του Οργανισμού του ή την ήττα ενός αντιπαθέστατου καθεστώτος. Λογική οπτική. Δηλώνει αναρμόδιος. Ενώ οι ΗΠΑ σφυράνε ολίγον αδιάφορα για το ζήτημα.
Όμως αν δεν γίνει αυτό, αν δεν προσεγγίσουν στον κοινό πόλεμο οι τιμές αερίου πχ στις ΗΠΑ (πρώτος παραγωγός στον κόσμο) και στην Ευρώπη, οι Ευρωπαίοι πιθανόν να το ξανασκεφθούν. Κι αν δεν μεταφερθεί μέρος της παραγωγής τροφίμων των ΗΠΑ και της Ευρώπης στις χώρες που πλήττονται περισσότερο, θα χαθεί η στήριξή τους και θα γίνουν εχθρικές. Απλά θα πάνε με τον αντίπαλο. Για να μην καταρρεύσουν κοινωνικά. Και θα πρέπει οι Αμερικανοί πρώτα και οι Ευρωπαίοι πολίτες να τα κατανοήσουν και να συμφωνήσουν σε όλα αυτά.
Ούτε, κυρίως, μας λέει ο κ Γ.Γ. τι θα κάνουμε του χρόνου, εάν η Ουκρανική σπορά δεν γίνει φέτος άμεσα, σε όλα τα γόνιμα εδάφη της χώρας, ανεξαρτήτως ποιος τα κατέχει. Το ίδιο ισχύει και για τη Ρωσία, βέβαια. Οπότε αυτή η τεράστια παραγωγή δεν θα υπάρχει σε ένα χρόνο από σήμερα για να συζητάμε τη διανομή της.
Ο φυσικός κύκλος έχει το μειονέκτημα πως δεν νοιάζεται για τους πολέμους μας, δεν αλλάζει ανάλογα με το ποιος έχει δίκιο ή άδικο και δεν τιμωρεί αυτόν που φταίει, πράγμα που τον αφήνει εντελώς αδιάφορο. Πλήττει όλους αλλά ασύμμετρα τους πιο πολλούς, με μια προτίμηση στους πιο αδύναμους εντός των πιο εύπορων χωρών. Και πολύ παραπάνω αυτούς εκτός των πιο εύπορων χωρών, από την αντιπαράθεση των οποίων προήλθε ο πόλεμος! Άτιμο πράγμα η φύση. Εμάς μας νοιάζει. Εμείς δεν τη νοιάζουμε.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ φαίνεται να είναι επίσης αδιάφορος για το ότι η Τουρκία δεν εφαρμόζει τις κυρώσεις που αποφάσισαν όλες οι άλλες χώρες του Οργανισμού που ηγείται κι αν το συγκεκριμένο μέλος επωφελείται από αυτές εξάλλου. Σαν φυσικός κύκλος εκλαμβάνεται μάλλον και αυτό: ''Τι να κάνουμε; Έτσι είναι. Φυσικό γεγονός''.
Η χώρα λοιπόν που ωφελείται κυρίως πολιτικά και οικονομικά παίζοντας τον διαμεσολαβητή είναι η Τουρκία. Το δικαιολογεί η γεωγραφία, η παράδοση, το μέγεθος πιθανότατα.
Ο ΥΠΕΞ της συναντήθηκε με τον Λαβρόφ στην Άγκυρα και μιλά με τους Ουκρανούς, προκειμένου να βρει τρόπο να ανοίξουν τα Ουκρανικά λιμάνια. Σημειώνεται ότι η Τουρκία δεν έχει επιβάλλει κυρώσεις στη Ρωσία, παρότι έχει καταδικάσει την εισβολή. Όχι μόνο δεν έχει επιβάλλει κυρώσεις η ίδια, αλλά αποτελεί και καταφύγιο για τα γιοτ και το χρήμα των Ρώσων ολιγαρχών. Το πιο σημαντικό, αγοράζει μια χαρά σε σκοτωμένες τιμές ενέργεια και τρόφιμα, δίχως κανείς να τολμά σοβαρά να πει τίποτα, ενώ, ανακουφίζοντας όχι μόνο τους Ρώσους αλλά και κάμποσους που δεν μπορούν να μιλήσουν ανοιχτά στη Δύση, καθυστερεί την ένταξη στο ΝΑΤΟ της Φινλανδίας και της Σουηδίας. Με το αζημίωτο, διότι φυσικά ανακουφίζει και την οικονομία της με τις χαμηλότερες τιμές προμηθειών και τις εισροές κεφαλαίων. (Παρακαλώ μην σχολιάσει κανείς ότι η Ελλάδα μπορούσε να κάνει το ίδιο ακριβώς. Δεν το μπορούσε ακόμη κι αν, κακώς, θα το ήθελε). Τέλος της παρένθεσης.
Οι Ρώσοι πονηρά ζητούσαν να φύγουν οι νάρκες από τα λιμάνια, (μόνο η Οδησσός έμεινε πρακτικά) πράγμα που οι Ουκρανοί λογικά δεν δέχονται. Αλλά φαίνεται ότι κάποια άλλη λύση μπορεί να βρεθεί σύμφωνα με τον Τούρκο ΥΠΕΞ (σημειωτέον πως η Τουρκία αγοράζει το 80% του σταριού της από τη Ρωσία και Ουκρανία). Η Ινδία το 76% του ηλιέλαιου, ο Λίβανος το 80% του σταριού από την Ουκρανία κι η Αίγυπτος το 80% από τη Ρωσία και Ουκρανία.
Σε κάθε περίπτωση, οι τιμές ανεβαίνουν για όλους ίδια αν αγοράζουν στην παγκόσμια αγορά commodities και όχι απευθείας από τη χώρα που παράγει. Με την οποία κάνουν τις (πολιτικές) διαπραγματεύσεις τους.
Το πρόγραμμα του ΟΗΕ για την αντιμετώπιση των λιμών που σιτίζει μεγάλους πληθυσμούς στην Αιθιοπία, την Υεμένη, το Αφγανιστάν, που αντιμετωπίζουν πρόβλημα, προμηθεύεται το 40% του σταριού του από την Ουκρανία. Ετούτα ενδεικτικά.
Για μόνο φέτος αυτά. Αν τραβήξει ο πόλεμος, βλέποντας και κάνοντας.
Όσο κι αν είναι αρχικά ανακουφιστικό ψυχολογικά να συζητάμε το ποιος φταίει, όταν έρχεται η ώρα του λογαριασμού και αδειάζουν τα τραπέζια, όλο και λιγότεροι ασχολούνται με αυτό το ερώτημα, δείχνει η ιστορία. Ενώ όλο και περισσότεροι με το πρακτικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ίδιοι και αναρωτιούνται πώς αυτό δεν το πρόβλεψαν οι ισχυροί στους υπολογισμούς τους και επέτρεψαν να συμβεί.
Διότι, εδώ που τα λέμε, κανείς δεν το εξήγησε, δεν έπεισε, κανείς δεν ρώτησε αυτούς που επρόκειτο να το υποστούν περισσότερο εάν είναι πρόθυμοι να κάνουν τη θυσία, μικρή, μέτρια (σημαντικές οικονομικές απώλειες στο εισόδημά τους και περιουσία τους) ή μεγάλη (πείνα) πριν υποσχεθούν λαγούς με πετραχήλια εν ονόματί τους στους Ουκρανούς που τους πίστεψαν.
Η λύση η πιο σωστή, κατά τη γνώμη μου, είναι: επιμερίζουμε δίκαια το κόστος ανάμεσα στις χώρες ώστε να εξασφαλίσουμε τη στήριξή τους, μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης πρώτα, ώστε οι συνέπειες να είναι ίδιες και οι τιμές της ενέργειας και τροφίμων να συγκλίνουν, υπολογίζουμε πόσα χρειάζεται να κόψουμε από τη διατροφή μας και τα λιπάσματά μας για να στηρίξουμε τα 5/8 του πλανήτη που πλήττονται και να τους πάρουμε με το μέρος μας, και επίσης άλλα τόσα ανάμεσα στους πιο εύπορους, μεσαίους και φτωχότερους στις κοινωνίες μας.
Ώστε να πάμε στον πόλεμο όπως στον πόλεμο. Ως ίσοι να υπερασπιστούμε τις αξίες μας. Αλλιώς κάνουμε ό,τι και ο Πούτιν. Σέρνουμε τον κόσμο στον πόλεμο με μισές αλήθειες. Ή με ξεκάθαρα ψέματα.
Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος
(Οι πληροφορίες από το σημερινό BBC)
No comments:
Post a Comment