Ο λόγος ήταν απλός.
Η μικρή αυτή επαρχία είχε την τύχη ή την ατυχία να βρίσκεται πάνω ακριβώς σε ένα στρατηγικό σημείο που αρχικά μεγάλες πέραν του ωκεανού δυνάμεις, και στη συνέχεια η μεγάλη βόρεια γειτονική της χώρα, σχεδίασαν και τελικά δημιούργησαν ένα κανάλι / πέρασμα ανάμεσα σε δυο ωκεανούς, και ανάμεσα στις δυο ακτές της βόρειας γείτονος χώρας.
Υπάρχουν ορισμένα τέτοια σημεία στον κόσμο κομβικά για την ομαλή λειτουργία μεγάλου μέρους της οικονομίας και ασφάλειας του πλανήτη και για τις γειτονικές μεγάλες χώρες και οικονομίες, όπως το Κανάλι του Σουέζ, τα στενά της Μαλάκα, η Μαύρη θάλασσα, ο Βόσπορος και τα Δαρδανέλια, τα Στενά του Ορμούζ....
Το πέρασμα αυτό είναι αυτό που λέμε "στρατηγικής σημασίας" για όλη την ήπειρο, και περισσότερο για τη μεγάλη πλούσια και ισχυρή δύναμη της βόρειας περιοχής, η οποία την εποχή των γεγονότων είχε 250 εκατομμύρια πληθυσμό, σήμερα 330. Εάν η μικρή χώρα ήταν μέρος μιας μεγαλύτερης χώρας 50 εκατομμυρίων, θα ήταν πολύ δυσκολότερα ελέγξιμη. Όσο μικρότερο, τόσο καλύτερο για τον μεγαλύτερο. Παλιά συνταγή. Ο χάρτης του σύγχρονου κόσμου εκεί που υπάρχουν κρίσιμα και πολύτιμα, φτιάχτηκε με αυτή τη συνταγή από τις πρώην αυτοκρατορίες.
Έτσι πριν από 120 χρόνια η Μεγάλη Βόρεια Γείτων ήρθε σε συμφωνία με την πέραν του ωκεανού αποικιακή δύναμη που είχε ήδη σχεδιάσει το πέρασμα, και στη συνέχεια με την ενωμένη ακόμη χώρα, να το κατασκευάσει αυτή και να της ανήκει για 100 χρόνια με ανανεώσιμο leasing για 10 εκατομμύρια δολάρια άπαξ και 250.000 ετησίως.
Όμως το κοινοβούλιο της μεγαλύτερης χώρας στην οποία ανήκε η επαρχία αυτή απέρριψε την κάπως ας πούμε ανισόρροπη σύμβαση.
Οπότε η ΜΒΓ (Μεγάλη Βόρεια Γείτων) υποκίνησε ενεργά την ανεξαρτησία της επαρχίας. Δύο μόλις εβδομάδες μετά την αναγνώριση της ‘’ανεξαρτησίας’’ της μικρής χώρας την ίδια χρονιά, άμ' έπος άμ έργον, η ΜΒΓ υπέγραψε με την ‘’ανεξάρτητη’’ πλέον χώρα μια ακόμη πιο ετεροβαρή συμφωνία.
Παρότι εξαρχής ο πληθυσμός της μικρής χώρας δεν ήταν καθόλου σύμφωνος με αυτό που συνέβη στη γη του, δεν υπήρχε δυνατότητα να κάνει και πολλά. Για έξι περίπου δεκαετίες, από το 1903 έως την αρχή του '60, η χώρα ήταν μια συνταγματική ολιγαρχία (κάτι σαν μερικές από τις ασιατικές πρώην δημοκρατίες της ΕΣΣΔ ένα πράγμα). Με διεφθαρμένες ελίτ που ζούσαν απ' τις προσόδους της ''ζώνης'' και φτωχοποιημένο πληθυσμό.
Όμως η πίεση των πολλών λιγότερο ευνοημένων κατοίκων της μικρής χώρας αύξανε ενάντια στη διαφθορά, διεκδικώντας την κυριαρχία επί της χώρας τους. Και αφού δεν μπορούσε να εκφραστεί δημοκρατικά σε ένα μπλοκαρισμένο πολιτικό σύστημα, άρχισε να σκάει στους δρόμους, με ταραχές συγκρούσεις, εξεγέρσεις όλη τη δεκαετία του '60. Βρήκε τελικά διέξοδο σε δυνάμεις του στρατού που ανέλαβαν την εξουσία και η πολιτική διαμάχη συνεχίστηκε εντός τους με σειρά πραξικοπημάτων και κόντρα πραξικοπημάτων.
Για να μην τα πολυλογούμε, μετά από κάμποσα ταραγμένα χρόνια ο στρατιωτικός ηγέτης της μικρής χώρας υπέγραψε με τον τότε πρόεδρο της ΜΒΓ, το 1977, μια νέα συμφωνία που θα επέστρεφε την κυριαρχία του καναλιού στη μικρή χώρα υπό την προϋπόθεση της ουδετερότητάς του για πάντα.
Όμως ήταν ένα πρόωρα αισιόδοξο σενάριο.
Διότι οι συγκρούσεις εντός της μικρής χώρας συνεχίστηκαν, και άλλες εξωτερικές υπερωκεάνιες δυνάμεις έδειχναν ενδιαφέρον για την περιοχή, κάποιες χώρες της οποίας είχαν ήδη στραφεί προς αυτές τις δυνάμεις (Κούβα, Νικαράγουα).
Ενώ οι κάτοικοι της μικρής χώρας είχαν αγανακτήσει με τη διαφθορά του καθεστώτος τους και την αποικιακή συμπεριφορά της ΜΒΓ.
Η ΜΒΓ δεν αισθάνονταν ιδιαίτερα άνετα με την κατάσταση και την ανασφάλεια κι απειλή που υπήρχε κοντά στα σύνορά της σε ένα στρατηγικό σημείο για την επιρροή της στην ήπειρο και τον κόσμο, στην οικονομία και το εμπόριό της.
Έτσι στήριξε στην εξουσία από το 1981, μετά τον θάνατο του προηγούμενου δικτάτορα σε ένα αεροπορικό ‘’ατύχημα’’ που προκάλεσε ο διάδοχός του, έναν διεφθαρμένο έμπορο ναρκωτικών, που επέβαλε την εξουσία του δια της βίας και των βασανιστηρίων, ο οποίος ήταν και υπάλληλός τους, κυριολεκτικά στο payroll της Μυστικής τους Υπηρεσίας, όπως αποκαλύφθηκε αργότερα από τις αρμόδιες αρχές της ΜΒΓ.
Ο κύριος αυτός, Νοριέγα καλούμενος, εμπορεύονταν επίσης δεκάδες χιλιάδες φτωχούς τότε Κινέζους μετανάστες παράνομα στη ΜΒΓ, εμπόριο που του απέφερε πάνω από 200 εκατομμύρια δολάρια. Επίσης την ίδια εποχή η ΜΒΓ χρησιμοποιούσε τις υπηρεσίες του για να στέλνει όπλα στους αντιπάλους της των εχθρικών κυβερνήσεων σε άλλη γειτονική χώρα, τη Νικαράγουα, ενώ είχε ενθυλακώσει και χρήματα από τον πρώην Σάχη του Ιράν.
Επειδή όμως η κατάσταση εκτραχύνονταν και η πίεση εναντίον του μεγάλωνε από την Υπηρεσία για τις ατασθαλίες του, ο πρώην υπάλληλος της ΜΒΓ άρχισε να ξενοκοιτάει προς τις αντίπαλες χώρες, ενώ οι απόπειρες πραξικοπήματος εναντίον του που οργάνωνε η ΜΒΓ δεν κατόρθωναν να τον ανατρέψουν.
Τι να κάνει λοιπόν και η Μεγάλη Δημοκρατία; Κατάπιε λίγο παραπάνω από όσο συνήθως τα περί Ανεξαρτησίας των Εθνών και Διεθνούς Δικαίου συνήθη λογύδρια, έκανε την ανάγκη φιλοτιμία κι έστειλε τον στρατό της να εισβάλει και να καταλάβει τη μικρή χώρα.
Σε κάτι που αποκάλεσε όχι πόλεμο ή εισβολή αλλά ολίγον ειρωνικά ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΒΑΣΙΜΗΣ ΑΙΤΙΑΣ (JUST CAUSE).
Παρά τη διαφορά μεγέθους και ισχύος των δυο χωρών, η μικρή χώρα ήταν μόλις το ένα εκατοστό του πληθυσμού της ΜΒΓ όπως ειπώθηκε, δηλαδή σαν να ήταν η Ουκρανία 1,5 εκατομμύρια και όχι 40, έναντι της Ρωσίας, και την αβυσσαλέα διαφορά ισχύος, χρειάστηκαν έναν μήνα για να καταλάβουν τη μικροσκοπική χώρα.
Γύρω στους 4.000 ήταν οι νεκροί μαζί με τους αμάχους, 20 χιλιάδες εκτοπίστηκαν, αρκετά τετράγωνα πόλεων ισοπεδώθηκαν, με συνολικές ζημιές γύρω στα 2 δις δολάρια. Σπρώχνοντας κάτω από τα όρια της φτώχειας ένα πρόσθετο μέρος του πληθυσμού.
Φυσικά, όπως ήταν αναμενόμενο, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ καταδίκασε την εισβολή ως καταφανώς παράνομη, και ζήτησε τον σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου και της ανεξαρτησίας της μικρής χώρας, ενώ το Συμβούλιο Ασφαλείας, όπως επίσης ήταν αναμενόμενο, δεν ενέκρινε την καταδίκη, αφού η ΜΒΓ άσκησε όπως είχε δικαίωμα το βέτο της μαζί με τους συμμάχους της.
Ο πρώην ισχυρός άνδρας του Παναμά, θα έχετε προφανώς καταλάβει πως για αυτή τη χώρα μιλάμε, η οποία ανεξαρτητοποιήθηκε παλαιότερα από τη γειτονική Κολομβία, συνελήφθη από τους προϊσταμένους του. Δεν εκτελέστηκε και απέφυγε και τα ισόβια, σε μια χώρα που σε εκτελούν για πολύ λιγότερα. Καταδικάστηκε σε 40 χρόνια, τα οποία έγιναν 30 και στη συνέχεια 20. Μετά εκδόθηκε στην πρώην αποικιακή αυτοκρατορία (τη Γαλλία) όπου φυλακίστηκε λίγο ακόμη.
Μια και γνώριζε αρκετά για τις παράνομες συναλλαγές με το Ιράν και τη χρηματοδότηση των Κόντρας, του πρώην προϊσταμένου του της CIA (1976-1977), o oποίος εν τω μεταξύ είχε γίνει Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, όταν έγινε η εισβολή στον Παναμά. Και εν συνεχεία, από το 1990, Πρόεδρός τους. Αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία.
Για να μην τα πολυλογούμε, η Επιχείρηση Δίκαιου Σκοπού ή Βάσιμης Αιτίας, όπως την προτιμάτε, πέτυχε στο να σταθεροποιήσει σταδιακά τη μικρή χώρα χωρίς να αποτελεί πλέον απειλή για τη ΜΒΓ.
Έτσι τελικά της παραχωρήθηκε το 1999, όπως είχε συμφωνηθεί με τον πρώην δικτάτορά της, η κυριαρχία στη γη της, υπό την προϋπόθεση της ουδετερότητας για πάντα. Πράγμα που τηρείται έως τις μέρες μας.
Και οι Παναμέζοι, με τα ονομαστά καπέλα τους, ζουν κάπως πιο ειρηνικά κι ευτυχισμένα παρέχοντας, εκτός από υπηρεσίες βαρκάρη ανάμεσα στους δυο ωκεανούς, σημαία ευκαιρίας σε χιλιάδες πλοία όπως και έδρα σε εκατοντάδες χιλιάδες εξωχώριες που ξεπλένουν βιολογικά χρήμα κάθε είδους. Μαύρο, σκοτεινό, λερωμένο, αφορολόγητο, από τη Μεγάλη Βόρεια Γείτονα ως την Ευρώπη, τη Ρωσία, τη Νότια Αμερική, όπως επιβεβαιώσαμε πρόσφατα από τα περίφημα Panama Papers, που χάκαρε και διέρρευσε ένας άλλος μισοπάλαβος πρώην πράκτορας, ο Τζούλιαν Ασάντζ, με τη βοήθεια πολλών σοβαρών δημοσιογράφων. Αλλά αυτό επίσης είναι μια άλλη μυθιστορηματική περιπέτεια.
Μια ακόμη από αυτές που ποτέ δεν έχουν σταματήσει να συμβαίνουν ως τις μέρες μας με διαφορετικούς πρωταγωνιστές αλλά με παρόμοια πάθη στην εποχή τους και συνήθως με παρεμφερή κατάληξη.
Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος
No comments:
Post a Comment