Το μνημόνιο του Θεού

Οι Έλληνες είμαστε είτε λαός βαθιά θρησκόληπτος (πολύ διαφορετικό από το θρήσκος, όπως είναι για παράδειγμα οι Ιρλανδοί) είτε ένας λαός βαθιά φοβισμένος. Πράγμα κατά βάθος το ίδιο.

Πάσχουμε από τον φόβο του αγνώστου, τον πανικό απέναντι στη δυνατότητα επιλογής, τη φοβία της ευθύνης, τον τρόμο της ελευθερίας.

Ακόμη και σήμερα, τρία χρόνια μετά την πρώτη καταστροφή, μεγάλο μέρος των συμπατριωτών μας κατορθώνουν να πείσουν τον εαυτό τους ότι υπάρχει μια συνειδητή ροή γεγονότων, ένα προκαθορισμένο πλάνο, μια σειρά από προϋπάρχουσες βεβαιότητες για το καλό ή για το κακό (δεν έχει και μεγάλη σημασία, γιατί η κατάληξη της πεποίθησης αυτής είναι η ίδια).

Από τις πιο αβαθείς ως τις πιο ψαγμένες ανησυχίες το ίδιο μοτίβο αναδύεται κάτω από την επιφάνεια των ανακουφιστικών πεποιθήσεων: κάποιοι μας επιβουλεύονται, προφανώς μ' έναν απώτερο σκοπό, κάποιοι μας ψεκάζουν ή μας παραμυθιάζουν, κάποιοι έχουν στον νου τους μια προοπτική για τη χώρα και για εμάς μαζί της, ένα μνημόνιο του Θεού, μια δυνατότητα όχι πολύ καλή αλλά, τέλος πάντων, ένα αύριο, ένα μέλλον. Κάποιοι θα μας σώσουν λίγο πριν έλθει το δεύτερο κύμα από το τσουνάμι, πριν βουτήξουμε στο χάος της βίας και της διάλυσης γιατί "δεν μπορεί να γίνει αλλιώς".

Μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων, όχι απαραίτητα αμόρφωτοι ή φανατικοί, αρνούνται να δουν το προφανές και γραπώνονται από μιαν αυταπάτη, μια φενάκη.

Νάναι η γλύκα του κλίματός μας και η αγκαλιά των τοπίων μας; Νάναι η συνήθεια και το άφεμα στη ναρκωτική οικογενειακή θαλπωρή; Νάναι η φυσική αντίδραση απέναντι στα τρομερά πούχουν συμβεί στον τόπο αυτόν, που ερήμωσε και ξαναγέμισε αμέτρητες φορές από όλου του κόσμου τις φυλές, όλα κείνα που ξεχνούμε για να κοιμόμαστε ήσυχοι;

Το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: η μάταιη πεποίθηση ότι αυτοί που μας κυβερνούν, που διοικούν το κράτος, που κουμαντάρουν τις περισσότερες επιχειρήσεις, οι πατεράδες των σογιών, έχουν ένα πλάνο σε βάθος χρόνου, ένα κάποιο έστω ιδιοτελές σχέδιο. Κι αφού αυτό υπάρχει, έπεται το χαλαρωτικό και μοιραίο συμπέρασμα: "τότες δεν μπορεί, μάλλον θάμαστε κι εμείς μέρος του. Έχει ο Θεός".

Λες κι αν υπήρχε κάποιο σχέδιο, οποιασδήποτε μορφής και είδους, θα ήμασταν στην κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε.

Κι όταν διακρίνουμε το προφανές, το αυταπόδεικτο, στα άδεια κι έντρομα μάτια των ισχυρών μας, ότι τελικά δεν υπάρχει τίποτα, ότι πορεύονται όπως όπως και μαζί μ’ αυτούς κι εμείς, μέρα με την ημέρα, ώρα με την ώρα, αυτοσχεδιάζοντας με χειρονομίες, μεγαλοστομίες και βλαστήμιες, κωλυσιεργώντας το μέλλον, τότε οι περισσότεροι σκεπάζουμε τα μάτια μας με αμηχανία, με έκπληξη, με προσποιητή αφέλεια.

Δεν συζητούμε ό,τι μας πονά κι ό,τι μας πληγώνει, δηλαδή ό,τι μπορεί να μας αλλάξει, μπας και το κακό έρθει και προσπεράσει αλαφροπάτητο.

Μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, σε μια χώρα που ερημώνει και λιγοστεύει, αρνείται συνειδητά να δει την αλήθεια που ήδη γνωρίζει.

Όχι μόνον, ούτε κυρίως, γιατί δεν έχει τα μέσα, την πληροφόρηση, τη γνώση. Αλλά γιατί δεν έχει τη διάθεση, το τσαγανό, το κίνητρο, τα ψυχικά εφόδια να κάνει επιλογές, να αρνηθεί κάτι για χάρη κάποιου άλλου. Να αντικριστεί με τον εαυτό και να αλλάξει. Δεν τόμαθε ποτέ, γιατί δεν τόκανε ποτέ.

Κι έτσι τη στιγμή «για να αποφασίσεις με ποιους θα πας, και ποιους θ’ αφήσεις» η θέληση σαρώνεται από έναν φόβο που μεταμορφώνεται σε μεταφυσική πίστη.

Την πίστη ότι κάποιος κάπου, κάτι έχει σχεδιάσει για εμάς, κάποια έστω μικρή και φτωχική γωνίτσα μάς έχει κρατήσει στο μέλλον.

Για τον λόγο αυτόν η μεταρρύθμιση, η αλλαγή, δεν καταφέρνει να ριζώσει όσο δεν βρίσκουμε τη δύναμη να αντικρίσουμε τη γυμνή αλήθεια, ότι πορευόμαστε στο κενό οδηγημένοι από ακόμη πιο φοβισμένους και ναρκωμένους εθελότυφλους.

Μόνοι μπροστά στον καθρέφτη. Εμείς και ο εαυτός μας.

Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος

εικόνα: από Βυζαντινή εκκλησία σκαμμένη στον βράχο στην Καππαδοκία (Göreme, Τουρκία) κατά την εικονοκλαστική περίοδο (725-842)