Χιούμορ και λαοί

Όλο και περισσότερο μου φαίνεται πιο αληθοφανής η ιδέα πως αυτό που ξεχωρίζει την ιδιοσυγκρασία των Ρώσων, όπως και των Γερμανών, από τους άλλους λαούς είναι η σχετικά περιορισμένη αίσθηση του χιούμορ, του αυτοσαρκασμού, της ειρωνείας προς εαυτόν. Αυτό το κάπως ένοχο χαμόγελο των λατίνων κοιτώντας τον καθρέφτη, «ρε μπαγάσακο, πάλι ρόιδο τάκανες» ή το αμήχανα φλεγματικό "oh!" των Βρετανών.

Η απουσία αυτή αντισταθμίζεται στα σπουδαία αυτά έθνη με άλλες μεγάλες αρετές - μερικές περισσότερο Ρώσικες, άλλες Γερμανικές και ορισμένες κοινές: μεθοδικότητα, σχέδιο, αυταπάρνηση, πειθαρχία, αυτοθυσία, πνευματικότητα, αξιοπρέπεια, μαχητικότητα, πρακτικό πνεύμα, ψυχή.

Η σχετική έλλειψη του χιούμορ, όμως, φρακάρει, καταπώς φαίνεται, ένα συναίσθημα που ξεχειλίζει και στους δύο και δεν βρίσκει δρόμους αποφόρτισης στο γέλιο, στη σάτιρα, στη διακωμώδηση, στην κάθαρση. Τούτο το συναίσθημα κατευθύνεται στους μεν Ρώσους στην επικίνδυνη και συνένοχη λατρεία μιας ηγετικής φιγούρας αυταρχικής, τιμωρητικής και προστατευτικής. Στους δε Γερμανούς, στην εξίσου επικίνδυνα φανατική πίστη σε μιαν ιδέα, στην εμμονή σε ένα σχέδιο που φαίνεται καταρχάς ορθολογικό, αλλά συνεχίζουν να το ακολουθούν ακόμη κι όταν μερικές φορές έχουν αρχίσει να διαγράφονται καθαρά οι ανισορροπίες και οι παρενέργειες που γεννά, η άδοξη και κάπως ακραία κατάληξή του.

Τείνουν και οι δύο να εξορίζουν το παιγνιώδες μέρος του εαυτού, αυτό που κρατά τις ισορροπίες, που ανοίγει τη βαλβίδα της χύτρας, που αποκαλύπτει παράδοξες αλήθειες που δεν θέλουν να δουν, όπως τις θεμελιώδεις ανισορροπίες στην παγκόσμια αγορά και στο εσωτερικό της Ευρώπης ή την πραγματική φύση της εξουσίας του ρωσικού καθεστώτος.

Τα μεγάλα αυτά έθνη διαχειρίζονται την ανθρώπινη τυφλότητα, άγνοια και φόβο για το απρόβλεπτο μέλλον με τρόπο διαφορετικό το καθένα, αποκλείοντας όμως από τη δημόσια έκθεση, εξορίζοντας, ένα μέρος του εαυτού τους κάπως πιο αντικομφορμιστικό, πιο παιχνιδιάρικο, πιο απρόβλεπτο: εκείνο που αναδιατάσσει τις ισορροπίες, ανακατεύει τα υγρά του νου και του αισθήματος, σοκάρει την πρόσκαιρη σταθερότητα, πριν το σύστημα πάρει τροπή προς την ακραία αποσταθεροποίηση. Που ενισχύει τελικά το ανοσοποιητικό απέναντι σε εξάρσεις κομφορμισμού μιας ανέφικτης ακραίας τελειότητας.

Τούτες τις σκέψεις μούφεραν δυο φαινομενικά άσχετες ειδήσεις.

Από τη μια η αστεία σοβαροφανής άρνηση των Ρώσων (για τον φόβο του δαιμονισμού) σε κάποιον που ήθελε να τοποθετήσει σ’ ένα ψηλό κτήριο στη Μόσχα ένα μάτι σαν αυτό του Σάουρον στο Μαλντορόρ, κάτι που οι Αμερικάνοι θα απασφάλιζαν με γέλιο και τρόμαγμα, σαν τις κολοκύθες του halloween, και οι Γάλλοι με τον σνομπισμό της αρχιτεκτονιάς. 

Κι από την άλλη, η θριαμβευτική επανεκλογή της νοικοκυρεμένης και επιτυχημένης κυρίας Μέρκελ με σχεδόν 100% στην Προεδρία τον χριστιανοδημοκρατών, ενώ οι ανισορροπίες στην Ευρώπη βαθαίνουν (όχι μόνο η αποτυχημένη και χαμένη Ελληνική Περίπτωση) και οι ευκαιρίες για αναίμακτη μετάβαση σε μια νέα ισορροπία χάνονται η μια πίσω από την άλλη, προσκρούοντας σε οικονομικές πεποιθήσεις με σοβαρή βάση, που τείνουν όμως μερικές φορές σε μια ιδιοτελή ιδεοληψία.


Γιώργος Γιαννούλης- Γιαννουλόπουλος

Πηγή ειδήσεων BBC
http://www.bbc.com/news/blogs-news-from-elsewhere-30414032
http://www.bbc.com/news/world-europe-24197994